د وړکتون د کیټونو (کڅوړو) په اړه
د ماشومانو لپاره، لوبې او زده کړه په ګډه پرمخ ځي. لوبې کول دا دي چې ماشومان څنګه د ځان او د شاوخوا نړۍ په اړه کشف او زده کړه وکړي. والدین، پالونکي او کورنۍ د دې سفر لویه برخه ده. ستاسو د ماشوم په Kinder Kit کې هر څه د یوې کورنۍ په توګه د شریکولو او تري د خوند اخیستلو لپاره ډیزاین شوي دي.
په وړکتون کې، د ویکتوریا د لومړیو کلونو د زده کړې او پراختیا چوکاټ (Victorian Early Years Learning and Development Framework، VEYLDF) د زده کړې تجربې رامنځته کولو لپاره کارول کېږي چې ستاسو د ماشوم له زده کړې او پراختیا ملاتړ کوي. دا پنځه پایلې دي:
- پیژندنه
- زده کړه
- ټولنه
- ارتباطات
- هوساینه
د فعالیت بکس یا کڅوړه
د فعالیت بکس له هغې کڅوړې څخه ډېرارزښت لري په کومه کې چې یوازې کتابونه او د لوبو سامانونه وړل کیږي. دا کېدای شي چې د زده کړې او ودې سره د مرستې په ډېرو لارو کې و کارول شي.
- له ملګرو او کورنۍ سره بهرته یا مېلې ته د تلو په وخت د فعالیت بکس درسره یوسئ
- د لوبو د اوړو ټوټه
- د لوبې لپاره چمتووالی
آیا تاسې پوهیږئ؟ د Kit فعالیت بکس د چاپېريال د ښه محصول لپاره ډیزاین شوې. دا د بیا ځلې کارول شوو موادو څخه جوړ شوئ دئ او کیدای شي ستاسو د ماشوم د خزانې د ذخیره کولو لپاره ښایي بیا وکارول شي. کیټ تاو کړئ په درې پښو یې ودروئ، یایې هوار کړئ ترڅو شنه سطحه یې د تصوري لوبې لپاره وکارول شي.
تباشير، تخته او تخته پاک
د تباشیرتخته او تباشیر د خلاقیت او دلاس د ښې ګرزیدنې د مهارتونو د پرمختګ لپاره ډېرښه دي دا چې ماشومان تباشیر په لاس کې نیسي. د تباشیرتخته دداسې سطحې په توګه چې د تباشیر په واسطه کرښې پرې باسي کاریدلای شي او همدارنګه د لوبو اوړه د شکلونو د جوړولو لپاره کاریدلای شي.
- بهر یو ځای پیدا کړئ او شااوخوا چې څه وینې رسم یې کړئ
- تباشیر د خپلې خیالي دنیا د ترسیمولو لپاره وکاروئ
- د خپل نوم د لیکلو تمرین وکړئ
- د تخته پاک کوالا وکاروئ ترڅو د مښلو هنر زده کړئ. کوالا د کاغذ لاندې کېږدئ او په تباشیر سره یې په نرمۍ ومښئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ آیا تاسې پوهیږی؟ چې د تباشیر تخته پاک له هغه پلاسیتک څخه جوړ شوئ چې د اسټرالیا د پیسو له چاپ څخه اضافي پاتې کیږي او بیا استعمالیږي.
تخمونه
له ماشومانو سره د تخمونو کښت کول یو بډایه او د ساینس پر بنسټ د زده کړې تجربه ده چې دوی ته اجازه ورکوي چې د طبیعي نړۍ حیرانتیا وګوري. دوی به د طبیعت په اړه ډېر څه زده، ژبه جوړه کړي او د ساده لارښوونو تعقیب زده کړي. دوی به دا هم زده کړي چې څنګه د وخت په تېرېدو سره شیان وویني.
- د بوټو په اړه خبرې وکړئ او د دوی د برخو نومونه يې واخلئ
- په ګده يې وکرئ
- د یوه بوټی د ټول ژوند د دوران په هکله ځان پوه کړئ
- په دوکان کې د میوو او سبزیجاتو نومونه واخلئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ شيشتي (Alfalfa) د حبوباتو له کورنۍ څخه د مټرو يو ډول دی او په ویټامینونو او منرالونو کې بډایه ده. کله چې د نبات پاڼې زیانمنې شي نو دا غمبوسو ته سیګنال لېږدوي چې دوی ته وایي چې په بیا ګردو افشاني کې مرسته وکړي. تاسو حتی کولی شئ دا په پخلي کې وکاروئ!
د څارویو د شکلونو غوڅول
د ماشومتوب لومړي کلونه هغه وخت دئ چې کله ماشومان د لاسونو، ګوتو، مړوندونو، پښو او د پښو د ګوتو پر کوچنیو عضلاتو باندې ډېر کنټرول ترلاسه کوي. په لاسونو او ګوتو کې د هغو عضلاتو وده چې د لاسونو حرکات تنظیموي د ماشومانو د ځان پاملرنې او وروسته د لیکلو لپاره مهم دي. ستاسو ماشوم کولای شي دلاس د حرکتونو هنر د لوبې د اوړو، رنګه قلمونو یا د څارویو د شکلونو د غوڅولو په واسطه خپلو مهارتونو ته وده ورکړي چې وروسته د لیکلو لپاره اړین دئ. دلته ځینې لارې شته چې تاسو پرې د لاس د ښه حرکت مهارتونه تمرين کولای شئ:
- د څارویو د شکلونو له سوريو تار تېر کړئ
- د فعالیتونو صندق خلاص او بند کړئ
- د ځنځيرونو یا بټنو د تړلو کولو تمرین وکړئ
- د لوبو اوړه په لاسونو او ګوتو سره تاو کړئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ آیا تاسې پوهیږی؟ چې تر میلاد شا او خوا ۳۰۰۰ کاله وړاندې پر پښو د څرمن د تړلو لپاره د بوټانو بندونه کارول کیدل.
د اسټرالیا د نقشې معما
ساده معما ګانې ستاسو له ماشوم سره د صبر، فکري تمرکز، د ستونزو حل کول او د لاسونو د غوره حرکاتو د مهارتونو په وده کې مرسته کوي. دا چې ستاسو ماشوم په معما کار کوي، دوی خپل انتخاب کوي، شکلونه پیژني او خپله حافظه کاروي.
- د معما د بشپړولو لپاره د آزموینې او خطا په کارولو سره د صبر او حوصلې تمرین وکړئ
- د حیواناتو په هکله خبرې وکړئ
- د نوبت ورکولو تمرین وکړئ
- ماشومان و هڅوئ چې د شکلونو په هکله خبرې وکړي او دا چې آیا دوی له یو بل سره اړخ لګوي
آیا تاسې پوهیږئ؟ سسزګی او پلیتوپوس په نړۍ کې یوازیني داسې تي لرونکي ژوي دي چې هګۍ اچوي.
رنګه قلمونه او د رسامۍ پاڼې
په رنګه قلمونو رسامي د زده کړې لپاره ډېرې لارې وړاندې کوي:
- د حرکت ښه مهارتونو لکه د پنسل نیولو ته وده ورکول
- د لاسونو او سترګو د حرکاتو ترمنځ هماهنګي
- د رنګ او شکل په اړه زده کړه
- د کاغذ او نورو موادو له لارې د خلاقیت څرګندول.
تر ټولو مهمه خبره دا ده چې ماشومان به دا زده کړي چې خپل نظر او خبره په خوندي او ډاډه توګه څرګنده کړي. ځینې ماشومان ممکن داسې نښانې جوړې کړي چې تاسو ته د نه پیژندلو وړ دي او دا هم سمه ده. رسمول او لیکل د د زده کړې طبیعي پروسه ده.
- د نظریاتو د ترلاسه کولو لپاره د رسامي تخته وکاروئ
- د کورنۍ په توګه د رسامي تجربې وهڅوئ
- د رسامي پر مهال خبرې وکړئ
- رنګونه او شکلونه ونومئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ رنګه قلمونه د مچیو له موم څخه جوړ شوي دي، چې د ویکتوریا د شاتو مچۍ یې جوړوي. کله چې مچۍ په باغ کې داسې څه ومومي چې د دوی د کورنۍ لپاره مهم وي، نو دوی بېرته خپلې ځالې ته ستنېږئ او لږ شانته کږه وږه نڅا کوي.
د شکلونو خوځوونکي
موسیقي برابرول د ماشومانو لپاره په زړه پورې لاره ده چې نوي لغات زده کړي ، سندرې ووایی ، د شمیرلو څرنګوالي زده کړي او د ځان په اړه ښه احساس وکړي. نڅا کول، سندرې ویل، حرکت کول، ټوپونه وهل د ساتېري برخه ده. دلته ځینې نظریات دي چې له خپل ماشوم سره له موسیقۍ خوند واخلئ:
- تجربې ډول ډول تالونه جوړوي
- د خپلې خوښې وړ سندرې ته نڅا وکړئ او ځان ورته وښوروئ
- د دانو شمېرل
- د خپل ماشوم د لغتونو د ذخیرې د زیاتولو لپاره سندرې یا نظمونه وکاروئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ آیا تاسو پوهیږئ؟ زیاتره کلتورونه د وچکالۍ په وخت کې د باران د اورېدو لپاره په دې باوردي چې د باران لرګي د موسیقۍ د وسیلې په توګه وکاروي
د لوبو اوړه (Playdough)
کله چې ستاسو ماشوم د لوبو اوړه د جوړولو لپاره کاروي، نو ماشومان ځينې ډېر مهم شیان ترسره کوي:
- د حرکت غوره مهارتونو کارولو ته وده ورکول
- د سپړلو لپاره د خپلو حواس کارول
- د خپل تخیل کارول.
د پلیدو سره جوړول ستاسو د ماشوم لپاره د زده کړې یوه مهمه برخه ده.
- یو توپ وړغړوئ، و يې وهئ، ضربه ورکړئ، و يې زبېښئ
- د کوالا (لومې) تخته پاک د ټاپې په توګه وکاروئ
- نور توکي اضافه کړئ لکه لښتي یا بڼکې یا پوستکي
- د هغه څه سره نمونې جوړ کړئ چې تاسو یې موندلای شئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ د لوبو د اوړو جوړول په کورکې آسانه دي او په انټرنیټ کې يې په دې تړاو ډېر ترکیبونه شته. د خپل ځان سره د لوبو د اوړو جوړول د زده کړې یو د ساتیرۍ فعالیت دی چې د ریاضیاتو له پیل څخه تر ابتدایي ساینس پورې د هرڅه درس ورکوي.
د ماشومانو کتابونه
په ګډه د کتابونو لوستل د یوې کورنۍ په توګه د اړیکو او وخت تېرولو یوه غوره لار ده. دا د سواد له زده کړې د پراختیا د ملاتړ لپاره يوه مهمه لار دی. له خپل ماشوم سره د کیسې منظم وخت شریکول به د ماشوم تخیل او لغاتونو ته وده ورکړي.
- یوځای یو کتاب غوره کړئ
- د لوستلو لپاره یو آرام ځای ومومئ
- پرېږدئ چې دوی پاڼې واړوي
- د سمبولونو لپاره بیلابېل غږونه وکاروئ، د عکسونو په اړه خبرې وکړئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ د يو شان کتابونو لوستل یو ځانګړی ارزښت لري او یوازې په کیسه فکري تمرکز نه کوي. له خپل ماشوم څخه وپوښتئ چې هغه څه ویني، د انځورونو په اړه خبرې وکړئ او پوښتنه ترې وکړئ 'زه حیران یم چې له دې وروسته به څه پېښ شي؟'
د ګوتو لاسپوڅي
د ګوتو لاسپوڅي کولای شي د ماشومانو سره د ژبې په مهارت کې مرسته وکړي، احساسات کشف کړي، اوهغه لارې زده کړي چې دوی وکولای شي هغوی د ډراماتيکې لوبې له لارې اداره کړي. کیسه ویل او رول لوبول یوه مهمه برخه ده چې ماشومان څنګه د نړۍ او ځان په اړه احساس کوي.
- ددې حیواناتو نومونه په انګلیسي ژبه او نورو ژبو واخلئ
- سمبولونه جوړ کړئ
- کیسې جوړې کړئ
- لاسپوڅی د کور دننه او بهر وکاروئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ تاسو کولای شئ د هر لاسپوڅي لپاره مختلف غږونه رامنځ ته کړئ ، دا د تخلیقي لوبې څخه د خوند اخیستو لپاره د ساتیري لاره جوړوي.
د تولې (د ډبرو د سر پر سر ایښودو) ساتېری
د تولې ساتېری تخلیقي لوبې هڅوي. کله چې د ساتېرۍ له بیلابیلو زاویو او شکلونو، یو د بل په سر له کیښودو او جوړېدو سره بلد شي، دا د ستونزې حل، د شا او خوا پوهاوي او د لاسونو د ښو حرکتونو مهارتونو ته وده ورکوي.
- یوازې یې جوړ کړئ یا یې له نورو بلاکونو او کارتونونو سره یوځای کړئ
- کله چې ارزښتناکه ډبرې یو د بلې پر سر ږدئ نو د صبر او حوصلې تمرین وکړئ. که ولوېږي، ۳ ژورې ساه وې واخلئ او بیا کوښښ وکړئ
- په ارزښتناکه ډبرو د خپل تصور په کارولو سره مختلفه نړۍ جوړه کړئ
- د شکل، اندازې او رنګ په اړه تشریحي ژبه وپلټئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ قیمتي ډبرې لکه ګارنیټ، یاقوت او زرقون په ویکټوریا کې موندل شوي دي.
د ټولنې جوړول
ویکتوریا یوه متنوع ټولنه ده، د ډېرو کلتورونو او مختلفو ژبو کور دی. تنوع د هغه څه یوه لویه برخه ده چې موږ جوړوي. په Kit کې شته توکي د مختلفو ټولنو په اړه د خبرو اترو ملاتړ کوي. د ماشومانو لپاره، لوبې او زده کړه په ګډه پرمخ ځي. لوبې کول دا دي چې ماشومان څنګه د ځان په اړه کشف او زده کړه وکړي.
- د نورو کلتورونو، یا خپل ځان خواړه فرض کولو لپاره پليدو وکاروئ
- کله چې د نورو کلتورونو، یا خپلې دودیزې سندرې اورئ، د شکلونو خوځوونکي وکاروئ
- له خپل ماشوم سره د نورو هېوادو او د دوی د اصلي حیواناتو په اړه خبرې وکړئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ تاسې کولای شئ دلته په څو ژبو کې لارښوونو ته لاسرسی پیداکړئ: vic.gov.au/kinder/translations(opens in a new window).
په آسلان کې (Auslan) کتابونه
د 2024 Kinder Kit کې شامل ټول کتابونه د آسلان ژباړې شتون لري. تاسو کولی شئ د کتابونو ویډیوګانو سره لینک کولو لپاره لاندې QR کوډ وکاروئ. آزلن (Auslan) او کیپشن کول هم د ویډیوګانو سره شامل دي.
آزلن اشاروي ژبه ده چې د آسټرالیا د ګونګيانود ټولنې (Australian Deaf community) د ډیری غړو لخوا کارول کیږي او د ویکټوریا د ماشومتوب د لومړنيو ژبو د پروګرام برخه هم ده ، چې په ځینو څلور کلنو وړکتونونو کې شته.
د ښوونې او روزنې کارپوهانو موندلې چې په ځوان عمر کې د بلې ژبې زده کړه ماشومانو ته ډیرې ګټې لري، په شمول:
- تر لوستلو او د لیکلو وړاندې د مهارتونو زیاتوالی
- ادراکي انعطاف
- د عزت النفس او هوساینې پیاوړتیا
- پیاوړی کلتوري هویت.
دا لینک کېکاږئ تر څو د کتاب لوستنې په اړه ویډیو ګانې وګوری چې د ازلن (اشاروي ژبې) او نیونګې په کې شاملې دي.
آیا تاسې پوهیږئ؟ د ويکټوريا حکومت ګډون کوونکو وړکتونونو ته اضافي مالي سرچينې ورکوي چې د ژبې يو تکړه ښوونکی يا ښوونکې استخدام کړي تر څو د څلورکلنو د وړکتون د پروګرام يوه برخه په بله ژبه کې وړاندې کړي تر څو والدین نور لګښت و نه لري. نور معلومات دلته ترلاسه کړئ: www.vic.gov.au/early-childhood-language-program.
هوساینه او اضافي مرسته
ټول ماشومان په مختلف ډول او په خپل سرعت سره زده کوي. د Kinder Kit ستاسو د ماشوم لپاره کتابونه او لوبې وړاندې کوي چې د ټولو وړتیاو ننګولو لپاره د ډېرو مختلفو لارو کارول کېدلای شي. که تاسو فکر کوئ چې تاسو یا ستاسو ماشوم کیدای شي اضافي مرستې ته اړتیا ولري، د تر لاسه کولو لپاره يې ځينې لارې شته:
- د ویکټوریا د وړکتونونو ښوونکي مهارتونه او پوهه لري چې مرسته وکړي. د خپلو پوښتنو په اړه د خپل ماشوم د ښوونکي سره خبرې وکړئ
- د خپل ډاکټر یا میندو او ماشوم لیدو لپاره وخت ونیسئ روغتیایی نرس ستاسو د پوښتنو په اړه بحث کولو لپاره
- د وړیا، محرمو سلا مشورو او مرستو لپاره د والدينو شمېرې ته پر 132289 شمېره زنګ ووهئ
ملاتړ ته اړتیا لرئ؟ د نورو مالوماتو د ترلاسه کولو لپاره چې ستاسو د ماشوم لپاره کوم ډول مرستې شتون لري www.vic.gov.au/kindergarten-programs-and-initiatives ته مراجعه وکړئ. تاسو کولای شئ د خپل Kinder ښوونکي څخه د خپل ماشوم لپاره د مناسبو مرستو په اړه د اضافي لارښوونو غوښتنه وکړئ.
د هویت درناوی
کوري کلتورونه د اسټرالیا د تاریخ یو مهمه برخه ده. د ټولو کلتورونو په اړه د زده کړې لپاره د ټولو ماشومانو هڅول، درک، منلو او وياړ رامنځته کوي. د اسټرالیا د اصلی اوسیدونکو او د توریس سټریټ د ټاپو کلتورونه نن ورځ ژوندي دي او وده کوي ، او مونږه دا ویاړلرو چې لمانځو یې لکه څنګه چې هنرمندانو او لیکوالانو دوی په کیټونو کې ستایلي دي. دا دئ دلته ځینې فعالیتونه شته چې ستاسو له ماشوم سره مرسته وکړي، ترڅو د کوري د خلکو د دودونو او کلتورونو په اړه نور معلومات زده کړي:
- د شیانو یا حیواناتو لپاره د کوري سمبولونه زده کړئ
- د کوري مشرانو، سپورتي قهرمانانو او هنرمندانو په هکله خبرې وکړئ
- د کوري کلتورونو او خلکو په اړه نوره زده کړئ
آیا تاسې پوهیږئ؟ د ویکټوریا د اب اوریجینل تعلیمي ټولنې شرکت ویب پاڼه په زړه پورې، ښکېلوونکي فعالیتونه لري چې کوري دودونه او کلتورونه سپړي. له ویب پاڼې څخه په دې پته لیدنه وکړئ: vaeai.org.au.
د اسټرالیا د اصلی خلکو (اب اوریجینل) هنري کارونه
د ګوندیمارا میرینګ په (ملک) کې د شپې وخت دئ. سپوږمی او ګڼ شمېر ستوري په اسمان کې راڼه ښکاري.
د کاراین (کنګرو) لارې په ټول میرینګ کې خپرې دي. کله کله تاسې کاراین وینی چې واښه خوري یا ټوپونه وهي.
وینګ کیل (کوالا) ویښه ده او د ریورریډ ګومری د ونې په ښاخ پورې یې ځان کلک نیولی. دا ونه د شیانو د جوړولو لپاره کارول کېده لکه ډالونه، وړوکې یو کسیزه کښتۍ او ژورې کښتۍ.
ځمکه، اسمان، اوبه او حیوانات مهم دي. په یاد ولرئ چې دوی ته درناوی وکړئ.
ناکیا کاډ یوه ګونډیتمارا، یورتا یورتا، جا جا وورونګ، بونیتج، بون وورنګ او تاونګورنګ ښځه ده. ناکیا یوه مور، هنرمنده او د کوچني سوداګرۍ خاونده ده چې د کاروبار نوم یې له "کرښو څخه ډېر" دئ او د هنر له لارې د کیسو جوړولو او شریکولو لپاره لیوالتیا لري.
پوښتنه وکړئ: د هغه ځمکې دودیز مالکین څوک دي چې تاسو پرې ژوند، زده کړه او لوبې کوئ؟ کله چې تاسو بهر یاست، تاسو څه وینئ، بوی کوئ او اورئ؟
Updated