Tuallengsianginn thilri pawl (Kinder Kits) - Laiholh (Hakha Chin)

Kum 2024 ah tang bawmhmi Kum Thum Ngakchia kainak Tuallengsianginn program ah minkhumhnak a tuahmi ngakchia poahpaoh cu Tuallengsianginn Thilri (Kinder Kit) ngah dingah aa tlakmi an si.

Title page on green background with illustration of two children playing, text displayed is Guide for Families.

Tuallengsianginn Thilti pawl kong

Ngakchia pawl caah cun, lentecelhnak le cawnnak cu a kaltimi an si. Lentecelhnak cu ngakchia pawl nih anmah pumpak kong le an pawngkam i a ummi vawlei kong an hmuhchuah ning le an cawn ning a si. Nulepa, zohkhenhtu le chungkhar pawl cu mah lamthluan ah hin riannganpi a ngeimi nan si. Na fa i Kinder Kit ah aa telmi dihlak cu innchungkhar pakhat bantukin i hrawm ding le hman dingah suaisamhmi a si.

Illustration of two children playing outside. One is riding on a scooter one is playing with building blocks.

Tuallengsianginn ah, Victorian Early Years Learning and Development Framework (VEYLDF) cu cawnnak le thanchonak aphichuak panga hlawhtlinnak lei ah than dingin na fa a bawmtu cawnnak lei hmuhton pawl sersiam lengmang a si. Hi aphichuak panga hna cu:

  • Sining
  • Cawnnak
  • Mibu
  • Pehtlaihnak
  • Thatnak

Cawlcanghnak kuang

Illustration of two adults with two children using the Kinder Kit outdoors.

Hi cawlcanghnak kuang cu ca-uk le lentecelhnak pawl i kennak bawm sawhsawh lawng a si lo. Cawnnak le thanchonak lei bawmhnak dingah lam tampi in hman khawh a si.

  • Nuamsaihnak asilole hawikom pawl le chungkhar he a leng chuahnak ah cawlcanghnak kuang i put
  • Playdough (tlak bantuk a si) lentecelhnak
  • Lentecelhnak caah bawmtu

Na hngal cang maw? Kit cawlcanghnak bawm cu kokek thilchuah he naihniam in um dingah suaisamhmi a si. A sikhawh chungin hmanthan khawhmi thilri pawl in sermi a si i na fa i mansung thilri pawl chiahnak dingah hmanthan khawh a si lai. Kit kha thing in sermi hngauhnak ah bilchih asilole Kit kha samh law chia, cu ticun a hring in a langmi kha khuaruahnak lei lentecelhnak caah hman khawh a si lai.

Thunrang, calungpi le phiatnak

Illustration of a child drawing a teddy bear using the Kinder Kit chalk and activity case inside. Adult female wearing Hijab supervising child.

Calungpi le thunrang cu khuaruah thiamnak le ngakchia pawl nih thunrang an tlaih bantukin kut le kutdong i titsa cawlterthiamnak lei thanchonak ah an tha tuk. Calungpi cu thunrang in zuksuainak pakhat bantukin hman khawh a si i playdough he pungsan pawl sernak dingah hman khawh a si fawn.

  • A leng ah hmunhma kawl law na pawngkam i na hmuhmi kha suai
  • Na khuaruahmi in vawlei ser dingah thungrang kha hmang
  • Na min tial kha cawng
  • Hnawhnak lei thiamnak ser dingah phiatnak cung i koala kha hmang. Catlap cheukhat tangah koala kha chia law thungrang he tlawmpal tein hnawt.

Na hngal cang maw? Thunrang phiatnak ah Australia tangka sernak in hmanthanmi palasatik a tangmi aa tel.

Thlaici pawl

Illustration of child and two adults outside. Child is wearing a hat and watering the Kinder Kit seeds in pots.

Ngakchia pawl he thlaici pawl cinnak cu kokek vawlei i khuaruah a sinak hmuh dingah a mak tukmi, sai (science) hrambunh cawnnak lei hmuhtonnak a pek hna. Kokek kong an hngalh lai, holh an ser lai i a sawhsawh a simi lamhmuhsaknak pawl zulh an cawng lai. Caan sin ah thil pawl kong zohfel ning an cawng fawn lai.

  • Thingram pawl kong chim law an tengnge pawl min chim
  • Hmun khat te ah cing hna
  • Thingramhnah nunnak aa helmi kong kha hngal
  • Dawr i thingthei le anhringso pawl min kha chim

Na hngal cang maw? Alfalfa cu pe phun chungin pekung phunkhat a si i vitamin a tammi le thirdah a tammi a si. Thingram i an hnah pawl kha fahnak an in tikah, a hang kha adang lei ah thialkaamnak caah a bawmhnak hmelchunhnak a si. Na rawlchuannak zongah na hman khawh!

La in tahmi saram tunu pawl

Illustration of child, adult and dog sitting on the floor inside. The adult and the child are using the Threading Animals activity from the Kinder Kit.

Ngakchiat deuh lio hi an kut, kutdong, kut hliahhlok, ke le siapi pawl i a hmedeuhmi titsa pawl tamdeuh thing khawhnak ngakchia nih an i thawk caan a si. Kut le kutdong pawl i titsa cawlter thiamnak lei thanchonak cu ngakchia pawl i mah le mah i zohkhenhnak caah a biapi i, a hnu deuh ah cun catialnak caah a biapi. Na fa nih playdough, zuksuainak khedan asilole la in tahmi saram tunu pawl hmannak hmangin an kut le kutdong i titsa cawlter thiamnak kha a thanchoter khawh i, cun a hnu ah cun catialnak caah a thanchoter khawh. Hi pawl cu kut titsa cawlcangh thiamnak pawl na tuah khawhmi lam cheukhat an si:

  • Saram i a awngka pawl hmangin laa kha tem
  • Cawlcanghnak kuang kha ong law khar than
  • Zip asilole kep pawl tuahto ning kha cawng
  • Playdough kha kut le kutdong pawl in zual hna

Na hngal cang maw? Ke kha saphaw in temchih dingah 3000 BC lio hrawngin hri ngei pahnah cu rak hman a si cang.

Australia zuk hngalh a harmi

Illustration of a family of two adults and one child sitting on the floor inside. The Australia map puzzle is partially complete. They are working on the puzzle together. One adult and the child are both holding a piece of the puzzle.

Hngalh a harmi sawhsawh te nih na fa kha lungsaunak, thil pakhat cungah lungthin peknak, harnak pawl siamremhnak le kut i titsa cawlterthiamnak pawl thancho kha a bawmh. Na fa cu hngalh a harmi tonghthamnak a tuah bantukin, thimnak pawl an tuah, pungsan pawl an hngalh i an ichinchiahnak an hman.

  • Hngalh a harmi lim dingah harsatnak le palhnak hmangin inkhawhnak kha cawng
  • Saram pawl kong chim
  • Pakhat hnu pakhat kawl
  • Pungsan pawl kong chim ding le hmunkhat tein aa remnak in chiah ding kha ngakchia pawl kha forh hna

Na hngal cang maw? Echidna le platypus lawng hi ti a titmi vawlei cungah hnukdingmi saram an si.

Zuksuainak khedan le suainak catlap

Illustration of a family using the Kinder Kit Activity Pad. One parent is standing holding a newborn baby watching the second parent holding the activity pad while a child using a walking frame draws a dog on the pad with a green crayon.

Zuksuainak khedan pawl he zuksuainak nih cawnnak lam tampi a pek:

  • kedan fek tein tlaihnak tibantuk a thami motor lei thiamnak pawl thanchoternak
  • kut le mit riantuantinak
  • muici le pungsan kong cawnnak
  • catlap le adang thilri pawl he tuaktaan thiamnak langhternak.

A biapi bikmi cu, ngakchia pawl nih anmah tein him tein le mah le mah izumh buin langhter kha an cawng lai. Cheukhat ngakchia pawl cu hngalhpiak khawh lomi hmatthahnak pawl an tuah kho men, cucu a ngah ko. Hihi cu zuksuai le catial dingah kokek in cawn ning a si.

  • Ruahmi rang tein langhter dingah Zuksuainak Cauk kha hmang
  • Innchungkhar zuksuainak lei hmuhton pawl thazaang pe
  • Na suai bantukin chim
  • Muici le pungsan pawl an min chim

Na hngal cang maw? Zuksuainak khedan pawl cu khuaiseng in sermi an si, cucu Victoria i khuai pawl nih an sermi khuaithlar in a rami a si. Dum chung i khuai an um i pakhat khat an kawl tikah cucu an innchungkhar caah a biapi ti, khuaibu ah an kir than i tlawmpal laamnak an tuah.

Cawltermi Pungsan a phunphun

Illustration of adult and child inside, playing music. The adult is playing the triangle, and the child is using the Shape Shakers from the Kinder Kit. There is a guitar against the wall in the background and a snare drum on the floor in the foreground.

Ringawn sernak cu ngakchia pawl caah biafang thar cawnnak, hla pawl saknak le rel ning le anmah pumpak kong a thami in ruahnak cawnnak ngeih dingah a nuammi lam pakhat a si. Laamnak, hlasaknak, cawlnak le i hlohnak cu nuamnak phun an si dih. Na fa nih ring-awn he aa nuamhnak dingah ruahnak cheuhmi cheukhat:

  • A takin hneksaknak nih awthluk pawl kha phundang in a tuah
  • Na uarbikmi hla sak in laam, cawl law i thik
  • A tuk ning pawl kha rel
  • Na fa i biafang thiamnak dingah hla asilole awthluk pawl kha hmang

Na hngal cang maw? Nunphung tampi nih ruah sur lo in saupi um caan ah ruah surter dingah ruafung pawl kha ringawn pakhat bantukin hmannak kha an zumh.

Playdough

Illustration of a family of two adult males and a child playing with the Kinder Kit playdough. The child is holding a ball of playdough, one of the adults is holding a rolling pin and the other is holding a toy hammer. There is playdough on the activity mat and a feather on the floor beside the mat.

Ser dingah na fa nih playdough a hman tikah, a biapi taktakmi thil a phunphun an tuah:

  • a thami motor lei thiamnak thanchoternak
  • dothlat dingah an khuaruahnak lei hmannak
  • an khuaruahmi hmannak.

Playdough he sernak cu na fa cawnnak caah a biapimi phakhat a si.

  • Pumpalulh kha hrilh, tu, hlawhter, dipchih
  • Milubenh bantukin phiatnak cungah koala kha hmang
  • Adang thil pawl chapchih fung asilole ar hmul asilole phaw pawl tibantuk
  • Na hmuh khawhmi he pungsan pawl ser

Na hngal cang maw? Playdough cu inn ah fawi tein tuah khawhmi a si i internet ah tuah ningcang tampi an um. Nangmah tein playdough hmunkhat te ah tuahnak cu kanaan in a thawkka science tiang tuan tein zei paohpaoh chimh dingah a nuammi cawnnak lei cawlcanghnak pakhat a si.

Ngakchia pawl i ca-uk pawl

Illustration of a child looking at a book while sitting between their grandparents on a couch.

Ca-uk pawl hmunkhat te ah relnak cu innchungkhar pakhat bantukin i dawt le caan hmanti dingah a thatukmi lam a si. Hihi ca lei thanchonak bawmh dingah a biapibikmi lam pawl chungin pakhat a si. Na fa he punghmaan in tuanbia relti caan hmannak nih an khuaruahmi le biafang kha a thanchoter lai.

  • Ca-uk hmunkhat ah thim uh
  • Umthutnak ding le carelnak sia a remmi hmun kawl uh
  • Cahmai pawl kha amah kauter
  • Ziaza pawl, hmaanthlak pawl kong chimnak caah aa dangmi aw hmang

Na hngal cang maw? Aa khatmi ca-uk pawl atu le atu relnak ah cu a sunglawi, tuanbia cung lawngah papeknak tuah lo in. Zeidah a hmuh kha na fa hal, hmaanthlak pawl kong kha chim law ‘hmailei ah zeidah a cang lai tiah a ruahmi?’ kha hal.

Kutdong i bunhmi saram tunu pawl

Illustration of adult and child outside, sitting on a picnic rug playing with Kinder Kit finger puppets.

Kutdong i bunhmi saram tunu pawl nih ngakchia pawl kha holh thiamnak, umtu ziaza dothlatnak kha a bawmh khawh hna i amak tukmi lentecelhnak hmangin tawlrel ning kha an cawn khawh. Tuanbia chimnak le tuanbia chung bantukin lentecelhnak cu ngakchia pawl nih vawlei le anmah pumpak kong a sullam hngalh dingah a biapimi a si.

  • Saram pawl min kha Mirangholh le adang holh pawl in chim hna
  • Ziaza pawl kha ser
  • Tuanbia pawl phuah
  • Kutdong i bunhmi saram tunu pawl kha innchung le innleng ah hmang hna

Na hngal cang maw? Kutdong i bunhmi saram tunu pakhat cio caah aa dangmi aw kha na chuah khawh i, khuaruahnak lei lentecelhnak i nuamh dingah lam pakhat in ser.

Mansung lungvar pawl ruanternak

Illustration of a family inside playing with the Kinder Kits balancing gems. There is a child on a mat balancing gems on top of a box. An adult male holding a baby is watching as the child places the third gem on the tower.

Mansung lungvar pawl ruanternak nih khuaruahnak lei lentecelhnak kha tha a pek. Rualnak le saknak tuah tikah, mansung lungvar pawl i aa dang liangluangmi a ki pawl le pungsan pawl nih harnak siamremhnak, a ngerhngaimi hngalhnak le kut le kutdong i titsa cawlterthiamnak pawl a thanchoter.

  • Amah lawng in sa asilole adang thingtan pawl le bawm pawl he fonh
  • Lungvar mansung pawl rual lio ah lungsau kha cawng. An tluk ahcun, na thaw fak piin voi 3 dawp law tuah than
  • Lungvar mansung pawl he aa dangmi biafang pawl ser dingah na khuaruahnak hmang
  • Pungsan, hmetngan le arong kong langhtertu holh kha kawl

Na hngal cang maw? Garnet, topaz le zircon tibantuk lung mansung pawl cu Victoria ah hmuh khawh an si.

Mibu sersiamnak

Illustration of an adult male and child standing at a round table looking at a world globe. There is a piece of paper on the table with “hello” written in different languages.

Victoria cu miphun aa cawhthup in umnak a si i nunphung tampi le aa dang liangluangmi holh a hmangmi hna i inn a si. Idannak cu kan sining a kan sertu phunkhat a si. Kit i a ummi thilri pawl nih aa dangmi mibu pawl kong biaruahnak pawl a bawmh. Ngakchia pawl caah cun, lentecelhnak le cawnnak cu a kaltimi an si. Lentecelhnak cu ngakchia pawl nih thilthar an hmuhchuah ning le anmah pumpak kong an hngalh ning a si.

  • Adang nunphung in a rami nih an rawlser ning, asilole nanmah nunphung nih rawlser ning tuahchun dingah playdough kha hmang
  • Adang nunphung pawl, asilole nanmah nunphung sin in nunphung he aa pehtlaimi ringawn ngaih lio ah Cawltermi Pungsan aphunphun kha thik
  • Adang ram le an ram i a ummi saram pawl kong kha na fa chim

Na hngal cang maw? Lahmuhsaknak pawl kha hika hmun ah holh tampi in na hmuh khawh lai: vic.gov.au/kinder/translations(opens in a new window).

Auslan i Cauk pawl

Illustration of an adult and child sitting on a purple mat inside while they watch a person on TV use sign language. The child is holding a book.

2024 Kinder Kit i aa telmi cauk dihlak nih Auslan holhlehnak pawl hmuh khawhmi an ngei hna. Cauk pawl i video pawl he pehtoh dingah a tang i QR code hi na hman khawh. Auslan le catial chihmi cu video pawl he aa tel chih fawn.

Auslan cu Australian Hnachet mibu a tam-u nih hmanmi holh hmelchunhnak a si i Kum-Li-Ngakchia Tuallengsianginn cheukhat ah a ngahmi Victoria’s Early Childhood Languages Program phunkhat zong a si ve.

Fimcawnnak lei thiamsang pawl nih an hmuhmi cu no lio ah adang holh cawnnak nih ngakchia pawl caah hlawknak tampi an um ti a si:

  • a karhchomi a hlankanh in carel le catial thiamnak pawl
  • khuaruah khawhnak lei fawi tein isamh khawhnak
  • mah tein man ingeihternak le thatnak lei thazaang thawnternak
  • dirkamhmi nunphung lei sining.

Hi link cung ah hmet, Auslan (Kutke in piahmi) le catial aa telmi ca-uk relnak video pawl kha zoh dingah.

Na hngal cang maw? Victoria Acozah nih nulepa nih adang liam chap lo dingin adang holh in Kum-Li-Ngakchia kainak Tualleng program ah holh chimh dingin a thiam bakmi holhnak lei cachimtu kha rianpek dingin aa telmi tuallengsianginn pawl sinah a hlei in bawmhnak a pek. Hika ah tamdeuh hmu: vic.gov.au/early-childhood-language-program.

Thatnak le a hlei in bawmhnak

Illustration of two adults talking inside while two children are sitting on the floor playing with blocks.

Ngakchia dihlak nih anmah le an si ning cio phundang tein an cawng hna. Kinder Kit nih thiltikhawhnak dihlak zuamcawh dingah lam tampi in hman khawhmi cauk le lentecelhnak pawl kha na fa a pek. Nangmah asilole na fa nih a hlei deuh in bawmhnak nan herh men lai tiah na ruah ahcun, bawmhnak hmuhnak ding lam tampi an um ko:

  • Victoria i tuallengsianginn cachimtu pawl cu bawmh dingah thiamnak le theihhngalhnak an ngei. Na biahalmi pawl kongah na fa i cachimtu kha chimchawn
  • Na biahalmi pawl ceihmai dingah na siibawi asilole nu le ngakchia ngandamnak lei conghramhtu ton dingah appointment la
  • Man lo in, a thli tein thazaangpek biaruahnak le bawmhnak caah Parentline kha 13 22 89 ah chawn

Bawmh Na Herh Maw? Na fa caah a ngah kho menmi bawmhnak phun pawl kong tamdeuh kawlnak dingah hika ah zoh: www.vic.gov.au/kindergarten-programs-and-initiatives. Na fa caah aa tlakmi bawmhnak pawl a hlei deuh in lamhmuhsaknak caah na tualleng cachimtu kha bawmh na hal kho fawn.

Sining upatnak

Illustration of two children sitting inside on the floor while an adult points to symbols on a yellow mat. There is an Acknowledgement of Country sign on the wall in the background.

Koorie nunphung pawl cu Australia tuanbia ah a biapimi pakhat a si. Hngalhnak, cohlannak le uangthlarnak a sersiammi nunphung dihlak kong cawn dingah ngakchia dihlak thazaang peknak. Aboriginal le Torres Strait Islander nunphung pawl cu nihin ah hman cuahmahmi le a hlawhtlingmi an si i, Kits chungah catialtu le kutzungthiam pawl bantukin conglawmh hna dingah kan upat hna. Hi pawl cu Koorie sining le nunphung pawl kong tamdeuh na fa nih a hngalhnak dingah a bawmtu dingmi cawlcanghnak cheukhat an si.

  • Thilri asilole saram pawl caah Koorie i hmelchunhnak pawl hngal
  • Koorie hruaitu pawl, lentecelnak lei minthang pawl asilole kutzungthiam pawl kong chim
  • Koorie nunphung le minung pawl kong tamdeuh in hngal

Na hngal cang maw? Victorian Aboriginal Education Association Inc. website nih Koorie sining le nunphung pawl a dothlat i a nuammi, pehtlaihnak a ngeimi cawlcanghnak pawl a ngei. Hi website ah zoh: vaeai.org.au.

Aboriginal zuksuaimi

Illustration of a koala sitting in a tree at nighttime. This is the Aboriginal artwork designed for the Kinder Kit activity box.

Gunditjmara Mirring (Ram) ah cun zaan caan a si. Thlapa le arfi tampi van ah an ceu hna.

Karrayn (kangaroo) kalnak lam pawl cu Mirring dihlak ah an i thek hna. A caancaan ah cun karrayn a hloh le hramh a ei kha na hmuh khawh lai.

Weengkeel (koala) cu aa thangh i tiva pawng i a senmi hani thingkung i a te kha aa tlaih. Hi thingkung cu khamnak phaw, canoes le coolamons tibantuk thilri pawl sernak dingah hman a rak si.

Vawlei, van, ti le saram pawl cu an biapi. Anmah upat ding kha i chinchiah.

Nakia Cadd cu a Gunditjmara, Yorta Yorta, Dja Dja Wurrung, Bunitj, Boon Wurrung le Taungurung nu a si. Nakia cu hringtu nu, kutzungthiam le ‘More than Lines’ i sipuazi hmete ngeitu a si i zuksuaimi hmang in tuanbia laknak le chimphuannak a pahnih tein duhnak a ngei.

Hal: Na umnak, na cawnnak le lente na celhnak vawlei hi Nunphung lei he pehtlai in Angeitu pawl aho dah an si? A leng i na um tikah, zeidah na hmuh, a rim na theih i zeithawng dah na theih?

Back cover instructions about the kinder kit packaging, includes an illustration of a child holding the Kinder Kit.

Updated