Na Kinder Kit kong
Ngakchia pawl caah cun, lentecelhnak le cawnnak cu a kaltimi an si. Lentecelhnak cu ngakchia pawl nih anmah pumpak kong le an pawngkam i a ummi vawlei kong an hmuhchuah ning le an cawn ning a si. Nulepa le innchungkhar hna cu hi lamthluan ah an biapi tukmi an si. Na fa i Kinder Kit ah aa telmi dihlak cu innchungkhar pakhat bantukin i hrawm ding le hman dingah suaisamhmi a si.
Tuallengsianginn ah, Victorian Early Years Learning and Development Framework (VEYLDF) cu cawnnak le thanchonak aphichuak panga hlawhtlinnak lei ah than dingin na fa a bawmtu cawnnak lei hmuhton pawl sersiam lengmang a si. Hi aphichuak panga hna cu:
- Sining
- Mibu
- Thatnak
- Cawnnak
- Pehtlaihnak
Tuanbia chimnak Cube pawl
Tuanbia chimnak cu ngakchia hna nih nifatin an hmuhtonmi a sullam ngeihternak ah a biapi ngaimi pakhat a si. Hi nih hin ca lei ah thanchonak a bawmh i an pawngkam minung hna he i pehtlaih ning fiannak dingah a bawmh hna.
Mirangholh asilole adang holh pawl ah cube pawl he biafang thar pawl cawn dingah na fa kha na bawmh khawh.
- Kau law, hmaanthlak pawl an min chim
- Anmah he ser
- Tuanbia pawl chim
- Biahalnak pawl tuah
Zuksuainak khedan pawl le Zuksuainak Cauk
Zuksuainak khedan pawl he zuksuainak nih cawnnak lam tampi a pek:
- kedan fek tein tlaihnak tibantuk a thami motor lei thiamnak pawl thanchoternak
- kut le mit riantuantinak
- muici le pungsan kong cawnnak
- catlap le adang thilri pawl he tuaktaan thiamnak langhternak.
A biapi bikmi cu, na fa nih him tein le mah le mah zumhnak ngeih bu in amah kong langhter kha a cawn lai. Cheukhat ngakchia pawl cu hngalhpiak khawh lomi hmatthahnak pawl an tuah kho men, cucu a ngah ko. Hihi cu zuksuai dingin cawnnak ngeih lio ah a um phung a si ko.
- Ruahmi rang tein langhter dingah Zuksuainak Cauk kha hmang
- Innchungkhar zuksuainak lei hmuhton pawl thazaang pe
- Na suai bantukin chim
- Muici le pungsan pawl an min chim
Thlaici pawl
Ngakchia pawl he thlaici pawl cinnak cu kokek vawlei i khuaruah a sinak hmuh dingah a mak tukmi, sai (science) hrambunh cawnnak lei hmuhtonnak a pek hna. Kokek kong an hngalh lai, holh an ser lai i a sawhsawh a simi lamhmuhsaknak pawl zulh an cawng lai. Caan sin ah thil pawl kong zohfel ning an cawng fawn lai.
- Thingram pawl kong chim law an tengnge pawl min chim
- Hmun khat te ah cing hna
- Zing fatin a than ning kha chek
- Dawr i thingthei le anghringso min chim
Laa in sermi Saram pawl
Ngakchiat lio caan timi cu kut, kutdong, tai, ke le kedong pawl i a hmedeuhmi titsa pawl tamdeuh thing khawhnak ngakchia pawl nih hmuh a thawk khi a si. Kut le kutdong pawl i a thami motor titsa pawl thannak cu ngakchia i mah tein zohkhenhnak le a hnudeuh catialnak caah a biapi. Playdough, zuksuainak khedan pawl, asilole laa in sermi saram pawl hmannak in a thami an motor thiamnak pawl kha na fa nih a thanchoter khawh. A thami motor thiamnak pawl na tuah khawh ding lam cheukhat:
- Saram i a awngka pawl hmangin laa kha tem
- Kinder Kit awnnak le phihnak
- Zip asilole kep pawl tuahto ning kha cawng
- Playdough kha kut le kutdong he hrilhnak
Playdough
Ser dingah na fa nih playdough a hman tikah, a biapi taktakmi thil a phunphun an tuah:
- a thami motor lei thiamnak thanchoternak
- dothlat dingah an khuaruahnak lei hmannak
- an khuaruahmi hmannak.
Playdough he sernak cu na fa cawnnak caah a biapimi phakhat a si.
- Pumpalulh kha hrilh, tu, hlawhter, dipchih
- Amah kong chim
- Adang thil pawl chapchih fung asilole ar hmul asilole phaw pawl tibantuk
- Na hmuh khawhmi he pungsan pawl ser
Ngakchia Ca-uk pawl
Ca-uk pawl hmunkhat te ah relnak cu innchungkhar pakhat bantukin i dawt le caan hmanti dingah a thatukmi lam a si. Hihi ca lei thanchonak bawmh dingah a biapibikmi lam pawl chungin pakhat a si. Na fa he punghmaan in tuanbia relti caan hmannak nih an khuaruahmi le biafang kha a thanchoter lai.
- Ca-uk hmunkhat ah thim uh
- Umthutnak ding le carelnak sia a remmi hmun kawl uh
- Cahmai pawl kha kau hna seh
- Tuanbia chung i minung pawl caah aa dangmi aw kha hmang, hmaanthlak pawl kong kha chim
Ring-awn Sertu pawl
Ring-awn nih ngakchia i cawnnak le thanchonak caah hlawknak tampi aa ngeih. Ring-awn sernak cu biafang thar pawl cawn ding, innchungkhar he hmunkhat ah hlasak ti ding le anmah tein a thatnak lei in khuaruah dingin na fa caah a nuammi lam a si. Laamnak, hlasaknak, cawlcanghnak, hlawknak le thingphel hmete (castanet) hmehnak cu nuamhnak phun an si dih.
Na fa nih ring-awn he aa nuamhnak dingah ruahnak cheuhmi cheukhat:
- Na uar bikmi hla ah laam law thin
- Nambar pawl chimh dingah a cawl ningpawl kha rel
- Awthluk aa khatmi hla tawi pawl sa lengmang
- Biafang pawl ah cafang komhmi rel dingah thingphel hmete hmang
Kit Cawlcanghnak Bawm
Kit cawlcanghnak bawm cu ca-uk le lentecelhnak pawl putnak nak in aa dang deuhmi bawm pakhat a si - hihi cu cawnnak le thanchonak lei ah lam tampi in bawmh dingah hman khawh a si. Whiteboard hmai pawl cu thirdah a ngeimi lentecelhnak, playdough le zuksuainak caah an tha tuk. Hngauhnak a ummi hmaanthlak suainak (easel) ah Kit kha zual. A permi ah Kit kha samh, cu ticun a hringmi hmai kha khuaruahmi he aa pehtlaimi lentecelhnak caah hman khawh a si. Cucu rili hmaanthlak asilole khuapi lam a si kho. Tuallengsianginn lei ah na kalnak lam kha sersiam than. Kit bawm hman dingah adang lam cheukhat:
- Vawlei thar pawl suai
- Playdough a nemmi pher
- Ca-uk asilole lentecelhnak pawl caah bawm i put
- Lentecelhnak dir ternak pakhat bantuk
Kit cawlcanghnak bawm cu kokek thilchuah he naihniam in um dingah suaisamhmi a si. Hihi cu a si khawhnak hmun ah hmanthan khawhmi thilri pawl in sermi a si i na fa i tuallengsianginn chinchiahnak pawl i khawn dingah laksawng bantukin timhtuah than dingah suaisamhmi a si.
Mibu Sersiamnak
Victoria cu miphun aa cawhthup in umnak a si i nunphung tampi le aa dang liangluangmi holh a hmangmi hna i inn a si. Idannak cu kan sining a kan sertu phunkhat a si. Kit i a ummi thilri pawl nih aa dangmi mibu pawl kong biaruahnak pawl a bawmh.
- Ngakchia pawl caah cun, lentecelhnak le cawnnak cu a kaltimi an si. Lentecelhnak cu ngakchia pawl nih thilthar an hmuhchuah ning le anmah pumpak kong an hngalh ning a si.
- Adang nunphung in a rami nih an rawlser ning, asilole nanmah nunphung nih rawlser ning tuahchun dingah playdough kha hmang
- Adang nunphung, asilole nangmah nunphung in nunphung lei ring-awn pawl ngaih lio ah thingphel hmete (castanet) hmet
- Adang ram le an ram i a ummi saram pawl kong kha na fa chim
Auslan i Cauk pawl
2023 Kinder Kit i aa telmi cauk dihlak nih Auslan holhlehnak pawl hmuh khawhmi an ngei hna. Auslan le catial chihmi cu video pawl he aa tel chih fawn.
Auslan cu Australian Hnachet mibu a tam-u nih hmanmi holh hmelchunhnak a si i Kum-Li-Ngakchia Tuallengsianginn cheukhat ah a ngahmi Victoria’s Early Childhood Languages Program phunkhat zong a si ve.
Fimcawnnak lei thiamsang pawl nih an hmuhmi cu no lio ah adang holh cawnnak nih ngakchia pawl caah hlawknak tampi an um ti a si:
- a karhchomi a hlankanh in carel le catial thiamnak pawl
- khuaruah khawhnak lei fawi tein isamh khawhnak
- mah tein man ingeihternak le thatnak lei thazaang thawnternak
- dirkamhmi nunphung lei sining.
Sining Upatnak
A hmasat Ram ngei kan minung pawl hna i nunphung pawl cu Australia tuanbia ah a biapimi pakhat a si. Hngalhnak, cohlannak le uangthlarnak a sersiammi nunphung dihlak kong cawn dingah ngakchia dihlak thazaang peknak. Kit pawl ah A hmasat kan Ram ngeitu pawl le sertu pawl i uang ngai in kan conglawmh hna. Tahchunnak ah, tuanbia thennak pawl hna cu Aboriginal nunphung tuanbia chimning in langhter a si. A hmasat Ram ngei minung pawl i sining le nunphung pawl kong na fa nih tamdeuh a hngalhnak bawmh dingah cawlcanghnak cheukhat pawl:
- Saram asilole thilri pawl caah Aboriginal hmelchunhnak pawl kong hngal
- Aboriginal hruaitu pawl asilole zaanglek lei minthang pawl kong chim
- A hmasat Ram ngei nunphung le minung pawl kong tamdeuh hnga
Thatnak le Ahlei in Bawmhnak
Ngakchia dihlak nih anmah le an si ning cio phundang tein an cawng hna. Kinder Kit nih thiltikhawhnak dihlak zuamcawh dingah lam tampi in hman khawhmi cauk le lentecelhnak pawl kha na fa a pek. Asinain a caancaan ahcun na fa i a cawnnak ah a hlei in bawmhnak a herh. Nangmah asilole na fa nih a hlei in bawmhnak cheukhat nan herh tiah na ruah ahcun, na tuahnak ding tampi an um:
- Victoria i tuallengsianginn cachimtu pawl cu bawmh dingah thiamnak le theihhngalhnak an ngei. Na biahalmi pawl kongah na fa i cachimtu kha chimchawn
- Na biahalmi pawl ceihmai dingah na siibawi asilole nu le ngakchia ngandamnak lei conghramhtu ton dingah appointment la
- Man lo in, a thli tein thazaangpek biaruahnak le bawmhnak caah Parentline kha 13 2289 ah chawn
Reviewed 21 February 2023