Acï lööŋ tääu piny ba naŋ, luui, muk, ɣaac, ɣaac ku ɣɔɔc machetes në Victoria, të cïn yïn gël në lööŋ ë gël/pɛ̈ɛ̈l tedä ke gɛ̈m cï looi. Yïn lëu ba dhɛ̈ŋ tɔ̈u ke yïn nyaai në löŋ agut cï 30 Pɛɛi Thiäärku Tök 2025.
Kä cï keek nyaai aye luui. Athör ë thööŋ acï gɔ̈t piny. Athör ëbɛ̈n ë lööŋ thiääk ke machete atɔ̈ në Lööŋ ke Bënydït ke Akutnhom de Kɔc ke Baai.
Yeŋö ye kë ye cɔl paŋa/pɛɛl?
Machete ee këdït thɛ̈p ela thok pätpät në muoth apɛi.
Machetes/Paŋaa alëu bïk wuɔ̈c në gupken ku dïtden Kä ye nyuɔɔth anɔŋic ku ka cïï thök në thura tɔ̈ piiny.
Kä ye keek luɔ̈i awuɔ̈c
Gɔl në 1 Pɛnëdhoŋuan 2025, ke makëtë ake cë kek pëën në Victoria. Tɔ̈u ke cïn kë ye puɔ̈l alëu bï ya:
- agut cï run kaa 2 ke ɣön de mäc, ka
- wëu juëc ë karama tënë $47,000.
Ye kë cït paŋa/pɛɛl nyaai yedi në löŋic
Akutnhom de Machete/Paŋa ee cë liep thok në ye mɛn. Yïn alëu ba thɛ̈m ba paŋa bɛ̈i kacïn dukum agut cï Akölnïn 30 Pɛnëthiärkutök 2025.
Ku bï kë cï thɔ̈ɔ̈r nyaai:
- Tääu ë machete apiɛth (cït mɛn de, cï kum në alɛ̈th wɛ̈lɛ̈/ka wereŋ de carton, cï tënë muoth kum apɛi, ku cïë ye tïŋ në kɔc juëc yiic).
- Lɛɛr yen tënë akutnhom de apuruk nɔŋic ɣön/diany ë tɔ̈ɔ̈u de käŋ ë Machete Amnesty.
- Nyaai ë käŋ yë duɔ̈t yiic ku tääu ë machete në diany ë pagaa/pɛɛl cuat ye yiic. Löm kä wënë muk cïke määt yiic ke yïn.
Kɔɔr të yenë diany käŋ tɔ̈ɔ̈u thïn
Luɔ̈ɔ̈i ë map tɔ̈ piiny ëtënë ba yök të thiääk ke yïn ë tɔ̈ɔ̈u de käŋ.
Kä cïke puɔ̈l
Kä thɛɛr, ciɛɛŋ ku akököl cï keek puɔ̈l
Yïn alëu ba puɔ̈l tënë gël të lëu yïn ye nyuɔɔth lɔn:
- machete anɔŋ ciɛɛŋ yic, akököl wala ciɛɛŋ thɛɛr thiekic (cït mɛn, acï lɛɛr piny në kuɛɛt yiic wala aye luɔ̈ɔ̈i në käke ciɛɛŋ), ku
- yïn ee tɔ̈u ë yic në ciɛɛŋ ŋic, akököl wala luɔi thɛɛr (ku cië machete ye luɔ̈ɔ̈i në kööl ëbɛ̈n wala luɔi ëbɛ̈n).
Na yïn acï gël ëmɛn në lööŋ ke gël de thɔ̈ɔ̈r ka thɔ̈ɔ̈r, ke gël kënë ee gël de machetes ëya dɛ̈t gël. Kä ye nyuɔɔth aye tɔ̈u ke ye kën ŋic ë tɔ̈ɔ̈u, akutnhom de kɔc ë määt, akutnhom de akököl wala ciɛɛŋ wala raan ë akutnhom de kɔc ë thäät ë Australia..
Kë lëu ba looi në ye lööŋkë yiic
- Tääu ë machete baai të nɔŋ yen ciɛɛŋ, akököl ka ciɛɛŋ thɛɛr ë yïn wala kɔc ke paandu
- Luɔ̈ɔ̈i wala muk machete në thɛɛr ke ciɛɛŋ ŋic wala luɔi thɛɛr, thiääk ke akutnhom de ciɛɛŋ wala akutnhom de kɔc.
Kä ye nyuɔɔth ke luɔɔi de ciɛɛŋ cï gam
- Machet de kɔc ke Samoa (nifo’oti) aye luɔ̈ɔ̈i në diɛ̈ɛ̈r thɛɛr ka këde ceŋ ceŋ në akut de kɔc ke Samoa ke Victoria.
- Kɔc ke akutë Victoria Papua New Guinea aye paŋa/pɛɛl lui agokë alɛ̈th thɛɛr looi ka në diɛ̈ɛ̈r de ciɛɛŋ thɛɛr.
- Kë ye paga aye luɔ̈ɔ̈i në diɛ̈ɛ̈r thɛɛr de kɔc ke Mexico ye cɔl Diɛ̈ɛ̈r de Los.
- Kɔc ke paan de Victoria Latin America aye dhɔ̈l ka dhɔ̈l ci thuur në bɛ̈i yiic ke ye kä ye ciɛɛŋ nyuɔɔth.
Kë cië lëu ba looi
- Tääu ë machete cïn yic ciɛɛŋ, akököl ku ciɛɛŋ thɛɛr ë thäät.
- Luɔ̈ɔ̈i ë yeen në kä ye keek looi në köölthok cït mɛn de dom, thät, ɣän ke rëër, wɛ̈lɛ̈/ka gël de käŋ kedhie
- Tääu ë yeen në ɣän ke kɔc juëc yiic, ee na cie kën ë ciɛɛŋ ŋic.
- Tääu ë yeen në riän du yic, të cenë yïn lɔ në dhöl ë ciɛɛŋ yic.
- Luɔ̈ɔ̈i wala muk machete tënë gël de rɔt wala gël de rɔt.
Kä ye nyuɔɔth lɔn bï yïn ke wïc
Yïn adhil ba nyuɔɔth lɔn yïn acï lööŋ puɔ̈l ba machete muk në kë thɛɛr, akököl wala ciɛɛŋ. Kë rɔ̈ŋ bï nyuɔɔth alë bï yic naŋ:
- ba ya raan töŋ de kɔc ka akutnhom de ciɛɛŋ
- tɔ̈u në ajuɛɛr de ciɛɛŋ cï gam yic (cït mɛn de diɛ̈ɛ̈r).
Kä thiekiic
- Machetes adhil tɔ̈ɔ̈u apath ago kɔc cïï lëu bïk lɔ thïn gël.
- Na yïn tɔ̈u tën kɔc juëc ë luɔi ë ciɛɛŋ ŋic – ke yïn cɔl machete të cïn kɔc tïŋ thïn ku tɔ̈ɔ̈u tëwën cenë yïn keek kum kɔ̈ɔ̈th thïn.
- Tïŋ lɔn cïn machete yök tënë raan cïn kën ë gël.
Akëc maat në gaanun pɛ̈ɛ̈l yiic ku wïc ba machete luɔ̈ɔ̈i?
Na yïn akëc gël në lööŋ ë gël ku anɔŋ kë ë lööŋ wïc ba tɔ̈ɔ̈u, luui ë machete wala ɣaac wei, yïn alëu ba thiëc tënë Chief Commissioner of Police approval.
Ɣaac de paŋaa/pɛɛl
Acïn löŋ bï paŋa ë ɣaac wei në Victoria të cenë:
- yïn anɔŋ lööŋ cï keek gam tënë Bäny de Akutnhom de Kɔc ke Tɔŋ/Bolïth, ku
- raan ɣɔɔc yïn anɔŋ lööŋ cï keek tääu piny wala lööŋ cï keek gam tënë akutnhom bï machete/paŋa ɣɔɔc.
Ye kɔc ɣɔɔc käŋ lëu bïk lööŋ thiëëc yedi bïk gam
Yïn adhil ba thiëc tënë bɛ̈ny akutnhom de lööŋ bï yïn gam të wïc yïn ba machetes ɣaac.
Të wïc yïn ba athör ë lööŋ tääu-pïny wala ba kä juëc yök, lɔɔr nem tënë Akutnhom de Apuruk ke Victoria cï gam.
Loi ɣɔɔc
Kɔc ɣɔɔc käŋ adhil lööŋ riliic thöl ë luɔi bïk macë ɣaac wei në Victoria.
Kɔc ɣɔɔc käŋ cï keek gam adhil:
- Tïŋ lööŋ ke raan ɣɔɔc.
Yïn adhil ëya dɛ̈t ba ŋic mɛn nɔŋ raan ɣɔɔc ë tök:- kë cï puɔ̈l ë yic, wɛ̈lɛ̈/ka
- gɛ̈t ë lööŋ tënë Bëny Akut ë Lööŋ Bolïth bïk naŋ paŋa.
- Tääu ë käŋ tënë kɔc cï röt gam.
Yïn alëu ba machetes ɣaac wei tënë kɔc ë tök wala tajiir cï lööŋ ë gël ë lööŋ thöl wala nɔŋ lööŋ wïc. Tïŋ: yen ee kërac ba paŋa ɣaac tënë meth.
- Tïŋ kë ye raan ɣɔɔc nyuɔɔth ku kuany lööŋ ke tɔ̈ɔ̈u de käŋ cök.
Tääu ë lööŋ ke ŋiɛc ŋic ku tɔ̈ɔ̈u de kä wïc keek në lööŋ ke 5A ku 5B ke Lööŋ ke Gël de Käŋ, ku jɔl ya:- tïŋ 1 kë yenë thura nyuɔɔth (cït mɛn de wereŋ de cäth wɛ̈lɛ̈/ka wereŋ de gër), wɛ̈lɛ̈/ka
- tïŋ 2 kuat kɔ̈k ë ŋïc, cëmɛn athör dhiëëth, athör ë raan gam në Australia, athör ë thiëk, athör ë pial guöp, athör ë Commonwealth concession tëdä athör ë ŋiëc ë mïïth ë tertiary.
- Muŋ kä cï gɔ̈t ë yic.
Në thää ë ɣɔɔc de machete ëbɛ̈n, yïn adhil käk cï gɔ̈t tɔ̈ɔ̈u në run kaa 3 yiic, ku jɔl ya:- kä juëc ke machete cï ɣaac wei (nɔŋic namba de thëm) nɔŋiic kë ye lueel, kä ye nyuɔɔth wala namba de thëm
- ŋic raan ɣɔɔc ku wël ke yök
- käk ye nyuɔɔth lɔn cï raan ɣɔɔc lööŋ tääu piny wala lɔn cï raan ë lööŋ ë bääny gam bï naŋ machete.
Cïmën de 1: Ɣɔc de käŋ në löŋic
Raan ɣɔɔc akɔɔr bï machete ɣɔɔc tënë luɔi de puɔ̈ɔ̈r. Aye töŋ de kä cï keek gam ke luɔi de puɔ̈ɔ̈r bɛ̈i:
- athör ë raan yë luɔiden nɔŋ ABN, tëdä
- rin ke tajiir ke puɔ̈ɔ̈r, ka
- athör ë luɔi thöŋ wala athör ë wëu ë thää ëmɛn.
Yekënë ee kë thöŋ ke kë ye nyuɔɔth lɔn ye kek lööŋ ke puɔ̈ɔ̈r yök.
Yïn alëu ba keek ɣaac wei machete, të nɔŋ yïn kë cë gɔ̈t ë athörken tɔ̈ɔ̈u tënë käk ë gɛ̈tgɛ̈tdu.
Cïmën 2: Ɣɔc wei cie löŋ
Raan ɣɔɔc acï thiëc bï paŋa ɣɔɔc. Keek:
- acië lëu bïk nyuɔɔth lɔn cï kek röt mat në luɔɔi de ciɛɛŋ cï gam yic, ka
- gɛ̈më kë ye nyuɔɔth lɔn ye kek luui në puɔ̈ɔ̈ric, ku
- acïn athör cï gɔ̈t ë lööŋ tënë Akutnhom de Kɔc ë Luɔi.
Yïn acïï lëu ba keek ɣaac ë paŋa.
Updated