Kinder akkasumas 'kindergarten' ykn 'barmoota jalqabbii ijoollummaa' ('early childhood education’), jedhamu qaama barmootaa fi guddina mucaa keetii ti. Sagantaa qulqulliqa qabu waggaa 3tti jalqabuun ogummaa akka horatan gargaaruu danda'a kanaaf jireenyaa fi mana barumsaa keessatti akka gaariittii hojjetu.
Waggaa kamitti isaan Oolmaa daa’immanii Waggaa-Sadii-fi-Afur jalqabuu akka danda’an baruuf, guyyaa dhaloota daa’ima keessanii Shallagduu Umurii Jalqabaa keessa galchuu dandeessu.
Pre-Prep yeroo dhiyootti dhufaa jira
daa'imman ganna afur bara 2025 irraa eegalee qophiiin duraa'ta'uuf jira.
Bara 2026 keessa torbanitti hanga sa'aa 25 kan gahu kan Pre-Prep hordofuu danda'an ijoollota:
- seenduubee baqataa yookaan koolugalaa irraa kan ta’an
- akka Ganamaatti yookaan warra odola kana dursee qabate
- kan maatiin himata egumsa daa’imaa (child protection) qaban.
Sagantaa daa'ima waggaa afuriif mana barumsaa daa'immanii fi qophii duraaf dhiyaatu gidduu garaagarummaan hin jiru. Pre-Prep ijoolleen karaa Play Pre-Prep karaa mana barumsaa daa'immanii fi wiirtuuwwan kunuunsa sa'aatii dheeraa of danda'anii (sessional) ni dhiyaata.
Kinder pre-prep fi waggaa sadii lamaan isaanii qaama Free Kinder ti. Waa'eeFree Kinder bilisaan caalaatti batadhu.
Sa'aa bakka Oolmaa Daa'immanii
Sagantaan mana barumsaa daa'immanii waggaa sadiif maallaqaan gargaaramu torbanitti sa'aatii 5 hanga 15f ni argama. Sagantaan mana barumsaa daa'immanii waggaa afur maallaqaan gargaaramu torbanitti sa'aatii 15f ni argamu. Sagantaan qophii duraa bara 2026 irraa eegalee suuta suutaan gara sa'aatii 25tti, bara 2028 irraa eegalee gara sa'aatii 30tti ni dabala.
Bu’aalee mirkanaa’an
Ijoolleen sagantaa daa’imee dhaqan dandeettiiwwan akka akkaataa itti lakkofsaa fi qubee itti lakkaa’anii fi adda baasan, akkasumas akkaataa rakkoo itti furan horachuu jalqabu. Mucaan keessan oolmaa daa’immaniitti ofitti amanamummaa fi of danda’uu isaanii ni ijaara, dandeettiilee hawaasummaa fi miiraa ni barata. Ijoollee waliin wal baru, hiriyoota haaraa horatu.
Qorannoon akka agarsiisutti, umurii waggaa 16tti barattoonni mana barumsaa jalqabuu isaanii dura sagantaa Kinder waggaa 2 ykn 3 irratti hirmaantan, warra hin arganne caalaa Afaan Ingiliffaa fi herregaan qabxii olaanaa qabu.
Warrii fi barsiisonni oolmaa daa’immanii akkamitti waliin hojjetan
Kinder warra/kunuunsota, maatii fi barsiisonti walitti dhiheenyaan akka hojjetan gargaara. Akka warraa/kunuunseetti, guddina mucaa kee keessatti guddaa barbaachista. Wanta sirri fi dogoggora ta'e, afaan kee, aadaa fi duudhaalee kee kan akka gaarummaa fi kabajaa waan sirrii isaan barsiifta. Barsiisonni waa’ee wanta oolmaa daa’immanii keessatti ta’aa jiruu fi karaalee daa’imni keessan mana keessatti barachuu akka itti fufu gargaaruu dandeessan isinitti dubbatu. Waa’ee fedhiilee mucaa keessanii fi akkaataa inni barachuu jaallatu beekuu barbaadu.
Barsiisaan oolmaa daa’immanii keessan yeroo barbaaddetti hiiktuu haasawaa akka qindeessu gaafachuu dandeessu. Kunis bakkichatti argamuun yookaan bilbilaan yookan suursagaleedhaan tahuu danda’a. Tajaajila kana argatuuf maatiin maallaqa hin baasan.
Oomaa Daa’immaniitti maaltu ta’a
Barsiisonni ijoolleen karaa taphaan akka baratan jajjabeessu. Gochoonni fakkii kaasuu, sirbuu, yaabbachuu, qotuu fi ala fiiguu, meeshaalee taphaatiin taphachuu fi kitaabota dubbisuu dabalatee ta’uu danda’u. Taphni ijoolleen yaada isaaniitti akka fayyadamanii fi argannoo akka godhan kan jajjabeessu yoo ta’u, namoota biroo waliin dabareewwan walii qooduu fi fudhachuun akka tumsan taasisa. Ijoolleen waa’ee sagaleewwanii, jechootaa fi afaanii, akkaataa Afaan Ingiliffaa itti dubbatanii fi hubatan dabalatee ni baratu.
Oolmaan daa’immanii qaama hawaasa keenya aadaa hedduu qabuuti
Sagantaaleen oolmaa daa’immanii warra haalawwan hundarraa dhufan qaama hawaasa isaanii akka ta’an ni simatu. Iddoo warroonni itti wal arganii seenaawwan waliif qoodanii wal irraa barataniidha.
Barsiisonni waa’ee mucaa keessanii fi aadaa keessanii beekuu barbaadu. Kunis sochiiwwan guyyoota aadaa fi taateewwan irratti hundaa’anii fi heddummina Victoria keessatti mul’atu kabajuu dabalatee sagantaalee daa’ima keessaniif hiika qaban qopheessuuf isaan gargaara.
Barsiisonni gochaalee keessatti nama hunda hammachiisu, kanaaf daa’imman Afaan Ingiliffaa hin beekne akkuma warra kaanii carraa taphachuu fi barachuu qabu. Sagantaawwan oolmaa daa’immanii tokko tokko barsiisota afaan lamaa kan ijoollee Afaan Ingiliffaa xiqqoo dubbatan yookaan hin dubbanne gargaaran qabu. Ijoolleenis namoota biroo wajjin akka walii galanii fi akka fudhatan akkasumas garaagarummaa aadaa akka kabajan ni barsiifamu.
Gosa Sagantaa Kinder
Ijoolleen sagantaa mana barumsaa daa'immanii waggaa sadii irratti hirmaachuu ni danda'u yookaan kunuunsa guyyaa dheeraa (innis Giddugala Daa'immanii jedhama) ykn tajaajila kinder of danda'ee (innis sessional jedhama) irratti. Tajaajiloonni kun yeroo baay'ee sagantaa mana barumsaa daa'immanii waggaa afuriis ni dhiyeessu.
Giddugalli kunuunsa guyyaa dheeraa sagantaa oolmaa daa’immanii dabalatee barnoota fi kunuunsa guyyaa guutuu kennuu danda’a. Sagantaan oolmaa daa’immanii barsiisaan durfamu kun sa’aatii barnootaa fi kunuunsa dabalataa waliin walitti makamuu danda’a.
Kan bakka tajaajila dabree dabree (standalone), sagantaan kinder guyyoota beekamoo fi yeroo beekamoo keessa qofa hojjatu. Tajaajilli dabree dabree waggaa keessatti torbanoota 40 yeroo manni barmootaa banaa jirutti kan kennamu fi yeroo manni barmootaa cufaa jiruttis cufaa taha. Guyyootaa fi saáan tajaajila kinderdhaan kennama.
Updated