ኣቕሓ መዋእለ ህጻናት/ኪንደር ኪት - መምርሒ ንስድራ ቤታት (Kinder Kits - Guide for families) - ትግርኛ (Tigrinya)

ብዛዕባ እቲ ናይ መዋእለ ህጻናት ኣቕሓኻ/ኪንደር ኪት

ንቘልዑ ምጽዋትን ምምሃርን ኢድ ንኢድ ተተሓሒዙ እዩ ዚኸይድ። ቈልዑ ብዛዕባ ገዛእ ርእሶምን ብዛዕባ እታ ኣብ ከባቢኦም ዘላ ዓለምን ዚፈልጡን ዚመሃሩን ብምጽዋት እዩ። ወለድን ስድራ ቤታትን ዓብዪ ኽፋል እዚ ጕዕዞ እዮም። ኵሉ እቲ ኣብ ኣቕሓ መዋእለ ህጻናት/ኪንደር ኪት ውሉድካ ዘሎ ነገራት ብስድራ ቤት ንኽትካፈልን ንኽትሕጐስን ተባሂሉ እዩ ተዳልዩ።

ኣብ ኣጸደ ሕጻናት እቲ ኣብ ቪክቶርያ ዚርከብ ናይ መጀመርታ ዓመት ትምህርትን ምዕባለን መስርሕ (VEYLDF) ውሉድካ ኣብ ሓሙሽተ ውጽኢት ትምህርትን ዕቤትን ንኺዓብን ዚሕግዝ ተመክሮታት ትምህርቲ ንምድላው የገልግል እዩ። እዚ ሓሙሽተ ውጽኢት እዚ ዝስዕብ ኢዩ -

• መንነት
• ማሕበረሰብ
• ኵለንተናዊ ጥዕና
• ትምህርቲ
• ሓሳብ ንሓሳብ ምልውዋጥ

ናይ ታሪኽ ኩቦታት

ዛንታ ምዝራብ ሓደ ኻብቲ ቘልዑ ንመዓልታዊ ተመክሮኦም ዚርድኡሉ ጠቓሚ መገዲ እዩ። መሃይምነት ናይ ምፍላጥ ክእለት ንምምዕባል ይሕግዝ እሞ ምስቶም ኣብ ከባቢኦም ዘለዉ ሰባት ብኸመይ ሓሳብ ንሓሳብ ከም ዝለዋወጡ ንኽርድኡ ድማ ይሕግዞም።

ንውሉድካ ብእንግሊዝኛ ወይ ብኻልእ ቋንቋታት ሓድሽ ቃላት ንኺመሃር ክትሕግዞ ትኽእል ኢኻ።

• በብተራ ንስእልታት ስም ኣውጽእ
• ምሳታቶም ህነጽ
• ዛንታታት ተዛረብ
• ሕቶታት ሕተት

መሳዓሊ ክሬይናት/Crayons ከምኡ’ውን ስነ-ጥበብ ፓድ

ብክሬይናት ስእሊ ምስኣል ነዚ ዝስዕብ ክንመሃሮ ዘኽእለና ብዙሕ መገድታት ኣለዎ፦

• ከም እርሳስ ምሓዝ ዝኣመሰለ ጽቡቕ ናይ ኣእምሮ ሞተር ክእለት ምምሕያሽ
• ብኢድን-ዓይኒ ምትሕብባር
• ብዛዕባ ሕብር ቀለምን ቅርጽን ምምሃር
• ብወረቐትን ብኻልእ ነገራትን ናይ ምምሃዝ ፈጠራ ክእለት ምግላጽ።

ልዕሊ ዅሉ ድማ ውሉድካ ሓሳባቱ ብዘይ ገለ ጕድኣትን ብምትእምማንን ኪገልጽ ኪመሃር እዩ። ገሊኦም ቈልዑ ንዓኻ ዘይትፈልጦ ምልክት ይገብሩ ይዀኑ እዚ ኸኣ ጸገም የብሉን። እዚ ኸኣ ስእሊ ናይ ምምሃር ባህርያዊ መስርሕ ኢዩ።

• ሓሳባት ንምዕባል ንናይ ስነ-ጥበብ መስኣሊ/አርት ፓድ ምጥቓም
• ንስድራ ቤትካ ስእሊ ኺስእሉ ኣተባብዓዮም
• ክትስእል ከለኻ ተዘራረብ
• ሕብርታትን ቅርጽታትን ስመ

ዘርኢ

ዘርኢ ምስ ቈልዑ ምዝራእ ነቲ ዜደንቕ ተፈጥሮ ንኺርእይዎ ዜኽእሎም ኣብ ስነ-ፍልጠት እተመስረተ ብዙሕ ተመክሮ ትምህርቲ እዩ። ብዛዕባ ተፈጥሮ ኺመሃሩ ቋንቋ ኺሃንጹ ቀሊል መምርሒታት ብምኽታል ድማ ኪመሃሩ እዮም። ድሕሪ ግዜ ንነገራት ብኸመይ ከም ዚዕዘብዎ እውን ኪመሃሩ እዮም።

• ብዛዕባ ኣትክልቲ ተዘራረቡ፡ ንዘለዎም ኣኻላት ድማ ስም ምጽዋእ
• ብሓባር ኾይንኻ ትኸሎም
• ንግሆ ንግሆ ንዘሎ ዕቤት ምፍላጥ
• ኣብ ዕዳጋ ፍረታትን ኣሕምልትን ስም ምጽዋእ

እንስሳታት ምስሓብ ዘርኢ

ቈልዑ ኣብ ግዜ ቝልዕነቶም ነቲ ኣብ ኣእዳዎምን ኣጻብዖምን ኣእዳዎምን ኣእጋሮምን ዘሎ ንኣሽቱ ጭዋዳታት ብዝያዳ ክቈጻጸርዎ ዝጅምሩሉ እዋን ኢዩ። ኣብ ኣእዳዎምን ኣጻብዖምን ጽቡቕ ኣእምሮ ሞተር ጭዋዳታት ምምዕባል ንቘልዑ ገዛእ ርእሶም ንኽከናኸኑን ጸኒሖም ንኽጽሕፉን ኣድላዪ ኢዩ። ውሉድካ መጻወቲ ክራዮን መጻወቲ ወይ ፈትሊ እንስሳታት ተጠቒሙ ጽቡቕ ናይ ኣእምሮ ሞተር ናይ ምጥቃም ክእለቱ ኼማዕብል ይኽእል እዩ። ጽቡቕ ናይ ግንዛበ ሞተር ክእለት ክትለማመደሉ እትኽእል ገለ መገድታት እንሆ፦

• ነቲ ፈትሊ ኣብ ነዃላት እቲ እንስሳ እናኣእተኻ ስፈ
• ነቲ ኪንደር ኣቕሓ /ኪት ምኽፋትን ምዕጻውን
• ቻርነላ/ ዚፕ ምዕጻው ወይ መላጕም ምእሳር ምልምማድ
• ብኣእዳውን ኣጻብዕን እተጠዋወየ መጻወቲ/playdough

መጻወቲ/Playdough

ውሉድካ ፕለይዶ/መጻወቲ ኺጥቀም ከሎ ኣዝዩ ኣገዳሲ ዝዀነ እተፈላለየ ነገራት እዩ ዝገብር፦

• ጽቡቕ ክእለት ኣእምሮ ሞተር ምምሕያሽ
• ህዋሳቶም ብምጥቓም ዳህሳስ መርመራ ምግባር
• ነቲ ናይ ምሕሳብ ክእለቶም ምጥቓም።

ብመጻወቲ ፕለይዶ/playdough ጌርካ ምፍጣር ንውሉድካ ኣገዳሲ ኽፋል ትምህርቲ እዩ።

• ኣኽቢብካ ዅዕሶ ስራሕ፡ ህረማ፡ ኣጽፍሓያ፡ ጨፍልቃ
• ብዛዕባ እዚ ተዘራረቡ
• ካልእ ነገራት እውን ወሲኸሉ፤ ማለት ከም ዕንጨይቲ ወይ ክንቲት ወይ ዛዕጐል
• በቲ ኽትረኽቦ እትኽእል ነገራት ቅርጽታት ግበር

መጻሕፍቲ ቘልዑ

መጻሕፍቲ ብሓባር ምንባብ ብስድራ ቤት ክትቀራረብን ግዜ ኸተሕልፍን እትኽእለሉ ብሉጽ መገዲ እዩ። መሃይምነት ንምዕባይ ዚሕግዝ ሓደ ኻብቲ ኣዝዩ ኣገዳሲ መገድታት እዩ። ንውሉድካ ኣዘውቲርካ ዛንታ ታሪኽ ምክፋል ንናይ ምሕሳብ ክእለቶምን ንቓላት ኣጠቓቕማ ኬመሓይሾ እዩ።

• ብሓባር መጽሓፍ ምምራጽ
• ተረጋጊእኻ እተንበሉ ምሽውቲ ቦታ ምርኻብ
• ባዕሎም ነቲ ገጻት ኽግንጽልዎ ፍቐደሎም
• ንእተፈላለየ ገጸ-ባህርያት በብዓይነቱ ድምጺ ተጠቐም፣ ብዛዕባ እቲ ስእልታት ድማ ተዘራረብ

ሰራሕቲ ሙዚቃ

ሙዚቃ ንቘልዑ ንምምሃርን ንምዕባልን ብዙሕ ረብሓታት ኣለዎ። ሙዚቃ ምፍጣር ውሉድካ ሓድሽ ቃላት ንኺመሃርን ምስ ስድራ ቤቱ ዀይኑ መዝሙራት ንኺዝምርን ብዛዕባ ገዛእ ርእሱ ጽቡቕ ንኺስምዖን ዜሐጕሶ መገዲ እዩ። ሳዕስዒት ምዝማር ምንቅስቓስ ምትንኻፍ ከምኡውን ምጥዋቕ ሓደ ኻብቲ ዘሐጕስ ነገራት ኢዩ።

ምስ ውሉድካ ሙዚቃ ኽትፈቱ እትኽእለሉ ገለ ሓሳባት እንሆ፡

• ሳዕስዒትን ምንቕናቕን ነቲ ትፈትውዎ መዝሙር
• ቍጽርታት ንምምሃር ዚግበር መውቃዕቲ
• ሓጺር መዝሙራት ምልምማድ
• ጥምረ-ጽምብልታት ንምቝጻር ብቓላት ካታኔት/castanets ተጠቐም

መትሓዚ ኣቕሓ ንጥፈታት/Kit Activity Case

እቲ ናይ ንጥፈታት ቦርሳ ነቲ መጻሕፍትን ባንቡላ መጻወቲታትን ንምስካም ጥራይ ዘይኰነስ ብብዙሕ መገድታት ንምምሃርን ንምዕባልን እውን ክውዕል ይኽእል ኢዩ። እቲ ኣብ ጻዕዳ ሰሌዳ/Whiteboard ዘሎ ነገራት ብማግኔት ኽተጻውትን ስእሊ ንምስኣልን ጽቡቕ ኢዩ። ነቲ ኣቕሓ ናብ መዝገባዊ ሸነኽ ምዕጻፍ! ፈጠራዊ ጸወታ ምእንቲ ኽትጻወተሉ ነቲ ሓምላይ ሸነኽ በጥ ኣቢልካ ዘርግሓዮ። ትርኢት ውቅያኖስ ወይ ጐደና ኸተማ ኪኸውን ይኽእል እዩ። ናብ ኣጸደ ሕጻናት እትጐዓዘሉ መገዲ እንደገና ምፍጣር። ንቦርሳ እታ ኣቕሓ ኽትጥቀመላ እትኽእለሉ ኻልእ መገድታት እንሆ፡

• ንሓዳስ ዓለም ስኣል
• ፕለይዶን መንጸፉን
• ንመጻሕፍት ወይ መጻወቲ ዝኸውን ቦርሳ
• ኣምሲልካ እትጻወተሉ መጻወቲታት

እቲ ኣቕሓ ንጥፈታት ንኣከባብያዊ ምቹው ፍርያት ኪኸውን እዩ ተዳልዩ። እዚ መሳርሒ ብተኻእለ መጠን ካብ እንዳጋና እተመስርሐ ንጥረ ነገራት እተዳለወ ዀይኑ ነቲ ናይ ውሉድካ ተዘክሮ መዋእለ ሕጻናት ንምኽዛን ተባሂሉ እዩ ተዳልዩ።

ማሕበረሰብ ምህናጽ

ቪክቶርያ እተፈላለየ ባህልታትን እተፈላለየ ቛንቋታትን ዚዝረበላ እተፈላለየ ማሕበረሰብ መንበሪ እያ። ሓደ ኻብቲ መንነትና ዚገብረና ነገራት በበይኑ ዝዓይነቱ ፍልልይ ምንባሩ እዩ። ኣብቲ ኣቕሓ ዚርከብ ነገራት ነቲ ብዛዕባ እተፈላለዩ ማሕበረሰባት ዚግበር ዝርርብ ዚድግፍ እዩ።

• ንቘልዑ ምጽዋትን ምምሃርን ኢድ ንኢድ ተተሓሒዙ እዩ ዚኸይድ። ቈልዑ ብዛዕባ ገዛእ ርእሶም ዚፈልጡን ዚመሃሩን ብምጽዋት እዩ።
• ካብ ካልእ ባህልታት ወይ ካብ ናትካ ምግቢ ኸም እትሰርሕ ንምምሳል ነቲ መጻወቲ/playdough ተጠቐመሉ
• ካብ ካልእ ባህልታት ወይ ናይ ገዛእ ርእስኻ ባህላዊ ሙዚቃ ኽትሰምዕ ከለኻ ነቲ ምልክታት/ካስታኔት ምጥዋቕ
• ንውሉድካ ብዛዕባ ኻልኦት ሃገራትን ብዛዕባ ደቀባት እንስሳታትን ኣዘራርቦ

መጽሐፍቲ ብኣውስላን ቋንቋ

ኩሉ እቲ ኣብ ናይ 2023 ኣቕሓ መዋእለ ሕጻናት ዘሎ መጻሕፍቲ፡ ብቛንቋ ኣውስላን እውን ይርከብ እዩ። ኦስላንን መግለጺኡን እውን ኣብቲ ቪድዮታት ተጠቓሊሉ ኣሎ።

ኦስላን መብዛሕትኦም ኣብ ኣውስትራልያ ዚነብሩ ጽሙማን ማሕበረሰብ ዚጥቀሙሉ ቛንቋ ምልክት ከምዝኾነ፣ እዚ’ውን ሓደ ኽፋል እቲ ኣብ ቪክቶርያ ዚርከብ ናይ ቘልዑነት መጀመርታ ቛንቋ ፕሮግራም ክፍሊ ስለዝኾነ እሞ ብሓደሓደ ናይ ኣርባዕተ ዓመት ዕድመ መዋእለ ህጻናት ከምዝዳለው እዩ።

ክኢላታት ትምህርቲ ቈልዑ ብንእስነቶም ብኻልእ ቋንቋ ኺመሃሩ ብዙሕ ጥቕሚ ኸም ዘለዎም ፈሊጦም እዮም፣ ገለ ኻብዚ ኸኣ እዚ ዚስዕብ ይኻተት እዩ፦

• ኣቐዲምካ ናይ ምንባብን ኣቐዲምካ ናይ ምጽሓፍን ክእለት እናወሰኸ ምኻድ
• ኣእምሮኣዊ ምግንዛብ ከም ኵነታ ተለዋዋጣይ ምዃን
• ርእሰ ምትእምማንን ድሕንነትን ምጥንካር
• ባህላዊ መንነትና እናደልደለ ምኻድ ይኸውን።

ንመንነትካ ምኽባር

ባህሊ ህዝብታት ቀዳሞት ኣህዛብ ኣገዳሲ ኽፋል ታሪኽ ኣውስትራልያ እዩ። ንዅሎም ቈልዑ ብዛዕባ ዅሉ ባህልታት ኪመሃሩ ምትብባዕ ምርዳእን ተቐባልነትን ኩርዓትን ከም ዚሃንጽ እዩ ዚገብር እዩ። ነቶም ናይቲ ኣቕሓ ደረስትን ሰራሕትን ዝዀኑ ህዝብታት ቐዳማይ ሃገር/ፈርስት ኔሽንስ ኣፍልጦ ኽንህበሎም ምኽኣልና ዅርዓት ይስምኣና እዩ። ንኣብነት፡ እቲ መዕጸዊ ዛንታታት ነቲ ብዛዕባ ዛንታ ኣቦርጅን ዚገልጽ ህያው ባህሊን ልምዲን ዜርኢ እዩ። ገለ ኻብቲ ውሉድካ ብዛዕባ ልምድታትን ባህልታትን ህዝብታት ቐዳማይ ሃገር/ፈርስት ኔሽንስ ዝያዳ ንኺፈልጥ ዚሕግዞ ንጥፈታት እንሆ፦

• ንእንስሳታት ወይ ነገራት ንኣቦርጅን ምልክት ምምሃር
• ብዛዕባ መራሕቲ ኣቦርጅን ወይ ስፖርት ጀጋኑ ተዘራረቡ
• ብዛዕባ እዚ ባህልታትን ህዝብታትን ቐዳሞት ኣህዛብ ዝያዳ ተምሃር

ድሕንነትን ተወሳኺ ሓገዝ

ኵሎም ቈልዑት ብዝተፈላለየ መገዲ እዮም ዚመሃሩ። እታ ኪንደር ኪት እትበሃል መጽሓፍ ንውሉድካ ንዅሉ ኽእለትካ ንምፍትታን ብእተፈላለየ መገድታት ክትጥቀመሉ እትኽእል መጻሕፍትን መጻወቲ ባንቡላታትን ተቕርብ እያ። ይኹን እምበር ሓድሓደ ግዜ ግና ንትምህርቲ ውሉድካ ተወሳኺ ደገፍ የድልየካ እዩ። ንስኻ ወይ ውሉድካ ተወሳኺ ደገፍ ዜድልየኩም ኰይኑ እንተ ተሰሚዑኩም ነዚ ኽትገብረሉ እትኽእሉ ብዙሕ ዝተፈላለየ መገድታት ኣሎ፦

• መምህራን መዋእለ ሕጻናት ቪክቶርያ ክሕግዝዎ ዘለዎም ክእለትን ፍልጠትን ኣለዎም። ንመምህር ውሉድካ ብዛዕባ ሕቶታትካ ኣዘራርቦ
• ብዛዕባ ሕቶታትካ ኽትመያየጥ ናብ ሓኪምካ ወይ ናብ ኣዶንን ውሉድካን ሓለዋ ጥዕና ነርሲ ንምርኣይ ቈጸራ ምድላው
• ብናጻን ብምስጢራውን ምኽርን ደገፍን ንምርካብ ንወላዲ መስመር/Parentline ብስልኪ 13 2289 ምድዋል