Victoria government logo

Faa'iidooyinka xanaanada (Benefits of kindergarten) - Soomaali (Somali)

Wax ka ogoow xanaanada saddex jirka loogu talagalay iyo kindergarten ka waqti hore la bilaabo.

Transcripts

  • Wax ka ogoow xanaanada saddex jirka loogu talagalay iyo kindergarten ka waqti hore la bilaabo.

    Si aad u dhakhso badan ayey u korayaan! Si dhakhso ahna waxay u tegi doonaan kindhada- sidee ku ogaanaysaa markay diyaar yihiin?

    Gurigu aad ayuu u degan yahay markay carruurtu jiraan kindhada, iyagana waxay u tahay tallaabo weyn oo ay hore u qaadeen. Waxyar baan welwelay markii kowaad ee carruurtaydu bilaabeen laakiinse si dhakhso ah ayey ula qabsadeen.

    Ma garanayo inay Charlie diyaar u tahay inay tagto; aad ayey u xishootaa carruurta cusub markay ku dhexjirto, waxaana u maleynayaa inay dhib kala kulmi doonto.

    Carruurtaydu aad ayey u xishood badnaayeen ka hor intaysan bilaabin kindhada xitaa laakiinse fiiri iyaga hadda, si sahal ah ayey saaxiibada u sameystaan. Ku bilaabida kindhada saddex sanno jir iyo aadida laba sanno ka hor dugsiga waxay ahayd go’aanka ugu fiican ee aynu sameynay. Carruurtu waxay barteen wax aad u badan, tusaale sidii ay ula ciyaari lahaayeen carruurta kale oo ay kalsoonidoodu aad u badan lahayd. Kindhada ayaa bartay inay fahmaan dareenkooda iyo sidii ay u hadli lahaayeen oo ay noola ciyaari lahaayeen si aad uga fiican anaga iyo carruurta kale.

    Haa, laakiinse marmarka qaarkood waxaan u malaynayaa inay sidaa ku sameyn karaan garoonka ciyaarta ama guriga. Waa maxay sababta ay hadda u bilaabayaan? Miyeyna baran karin uun sidii ay noola ciyaari lahaayeen?

    Ma aha uun in bulshayntu tahay mida faa’iidada leh – barnaamiyada kindhada waxay ku salaysan yihiin ciyaar waxay barayaan carruurta sidii ay si hal abuur leh ugu fekeri lahaayeen oo ay u horumarin lahaayeen xirfadooda tirada iyo Ingiriiska. Waxay sameeyaan waxyaalo badan oo uusan garoonka ciyaartu bari karin iyaga. Wadajirka kindhada, carruurtu waxay sameeyaan wax ogaansho, waxayna isticmaalaan fekerkooda qiyaaseed waxayna xaliyaan masalooyinka. Macalimiinta hogaamiya barnaamijyada waxay soo dhigteen jaamacad waxayna hubiyaan in dhamaan carruurtu ka qaybqaadato oo ay ku jiraan, saa daraadeed xitaa haddii Charlie bilowga ay xishooneyso, way taageeri doonaan waxayna ka dhigayaan iyada inay ka hesho.

    Tani waxay iga dhigeysaa inaan si fiican u dareemo wax kasta. Waxaan u malaynayaa inay u fiicnaan doonto Charlie inay la qabsato waxbarashada ka hor intaysan bilaabin dugsiga. Waxa kale ee aan ka welwelsanahay ee ku saabsan waa inta kharashka kindhadu yahay.

    Laga bilaabo 2023, Saddex iyo Afar jirka Kindhadu wuxuu noqon doonaa bilaash Victoria oo dhan, ee adeegyada ka qayb qaadanaya.

    Carruurta jirta saddex sanadood, taas macneheedu waxa weeye 5 ilaa 15 saacadood asbuucii oo barnaamijka kindergarten-ka ah.

    Carruurta jirta afar sanadood, taas macneheedu waxa weeye 15 saacadood asbuucii (600 saacadood sanadii)

    Kindergarten lacag la’aana oo la beekhaaminayo $2,500 ilmihiiba, sanad walba oo adeega kindergarten ka keliya ah.

    Kabitaanka kindhada bilaashka ah waxaa laga helaya barnaamijyada kindhaha iyo adeegyada xannaanada maalinta oo dhan ah, iyadoo loo beekhaaminayo qoysaska $2,000. Tani waa wax aad ugu weyn qoysaska ay tahay inay isu dheelitiraan shaqada iyo masuuliyadaha kale ee u baahan saacado dheeraad ah oo daryeel.

    Ma maqashay ESK?

    Waa maxay taasi?

    Goor hore bilaabida Kindhada ama ESK ayaa kaa caawineysa inaad hubisid u helitaanka saacadaha ugu badan ee barnaamijka kindhada bilaashka ah ee suurtagalka ah toddobaad kasta ilmahaaga.

    Ka diiwaangelinta ESK waxay u balanqaadaysaa 15 saacadood oo dhan toddobaad kasta labadaba Saddex sanno jirka iyo Afar sanno jirka barnaamijyada Kindhada.

    Waa inaad ogaataa haddii aad xaq u leedahay.

    Tani waxay wax weyn – sidee baan ku ogaaneynaa inaan xaq u leenahay sideebaana u codsanaa?

    ESK waxaa helaya carruurta ugu yaraan jira saddex sanno 30 April sannadka laga diiwaangeliyey inay tagaan kindho oo ay yihiin:

    • qaxooti ama magangelyo doon asal ahaan ama

    • Aboorijin iyo/ama Torres Strait Islander, ama

    • ay taqaan hay’ada child protection ku.

    Wow! Charlie waxay noqotay saddex sanno jir bilowgii sannadka, ma jirtaa da’adii ay ku bilaabi lahayd?

    Waxaa jira bogga xisaabiyaha da’da oo taas kaa caawin doona. Website ka, ayaad ka heli kartaa xisaabiyaha oo la xiriir qaar ka mid ah kindhooyinka xaafada si aad ugala hadashid wixii ku saabsan xaq u yeelashada Charlie. Waxaan kuu soo dirayaa website ka si aad u eegto – waana vic.gov.au/kinder/translations.

    Haddii aad qabtid wax su’aalo ah, waxaad sidoo kale xiriiri kartaa adeegaaga kindhada xaafada oo wax ka weydii ku saabsan barnaamijyada ay bixiyaan, oo ay ku jiraan wax ku saabsan lacagta. Adeegyada kindhada waxay awoodaan inay isticmaalaan adeeg turjumaan oo bilaash ah si ay kaaga taageeraan luuqadaada.

    Waxaad sidoo kale la xiriiri kartaa Golahaaga Xaafada, ama xafiiska Wasaarada Waxbarashada iyo Tababarka si aad u heshid adeega kindhada ee goobtaada ku yaal. Si aad caawimaad ugu heshid luuqadaada , waxaad ka wici kartaa Adeega Turjumaada Qoraalka iyo Afka 131 450, weydii turjumaanka inuu waco lambarka Golahaaga xaafada ama xafiiska Wasaarada Waxbarashada iyo Tababarka, turjumaankuna wuxuu ku jiri doonaa taleefanka wuuna kuu turjumi doonaa.

    Mahadsanid, Ahmed, tani aad ayey noo caawisay!

    Charlie, waxaan u baahan nahay inaan tagno! Waxaan doonaynaa inaan kaasoo soo qorno Kindhada!

    Booqo vic.gov.au/kinder/translations si aad u ogaatid wax badan

    Waxaa idmay fariinta Wasaaradda Waxbarashada iyo Tababarada ee Victoria

  • Hear about three-year-old kinder and early start kindergarten.

    They’re growing up so fast! They will get to go to kindergarten soon - how do you know when they are ready?

    The house is so quiet when the kids are at kinder, and it is such a big step for them. I worried a bit when my children first started but they settled in quickly.

    I don’t know if Charlie is ready to go; she is so shy around new kids, and I think she might find it hard.

    My kids were very shy before they started kindergarten too but look at them now, they make friends so easily. Starting kindergarten at three years old and going for two years before school was the best decision we made. The kids learnt so much, like how to play with other children and became much more confident. Kindergarten taught them to understand their feelings and how to talk and play much better with us and other kids.

    Yes, but sometimes I think they can do that at the playground or at home. Why do they have to start now? Can’t they just learn how to play with us?

    It’s not just the socialising that is beneficial - kinder programs are based on play and teach kids how to think creatively and develop their English and number skills. They do many things that the playground can’t teach them. Together at kinder, children make discoveries, use their imagination and solve problems. The teachers who lead the programs have been to university and make sure all kids are included, so even if Charlie is shy at the beginning, they will support her and make her feel comfortable.

    That makes me feel much better about everything. I think it will be good for Charlie to get used to learning before starting school. The other thing I am worried about is how much kinder costs.

    From 2023, Three- and Four-Year Old Kinder will be free across Victoria, at participating services.

    For three-year-olds, this means from 5 and up to 15 hours per week of a kindergarten program.`

    For four-year-olds, this means 15 hours per week (600 hours a year)

    Free Kinder means a saving of up to $2,500 per child, each year at a standalone kindergarten service.

    Free Kinder subsidies are available for kinder programs at long day care services as well, saving families $2,000. This is great for families who have to balance work and other commitments and need extra hours of care.

    Have you heard of ESK?

    What is that?

    Early Start Kindergarten or ESK can help ensure you get the maximum amount of free kindergarten program hours possible each week for your child.

    Enrolling through ESK guarantees the full 15 hours each week in both Three-Year-Old and Four-Year-Old Kindergarten programs.

    You should find out if you’re eligible.

    That sounds great – how do we know if we are eligible and how do we apply?

    ESK is available to children who are at least three years old by the 30 April in the year they are enrolled to attend kinder and are:

    • from a refugee or asylum seeker background, or

    • are Aboriginal and/or Torres Strait Islander, or

    • are known to child protection.

    Wow! Charlie turned three at the beginning of the year, is she old enough to start?

    There is an age calculator page that will help you with that. On the website, you can find the calculator and get in touch with some local kinders to talk about Charlie’s eligibility. I will send you the website to have a look - it is vic.gov.au/kinder/translations.

    If you have any questions, you can also contact your local kindergarten service and ask them about the programs they offer, including about their fees. Kindergarten services are able to access a free translation service to support you in your language.

    You can also contact your local Council, or your local Department of Education and Training office to find a kindergarten service in your area. To get help in your language, you can call the National Translating and Interpreting Service on 131 450, ask the interpreter to call the number of your local council or Department of Education and Training office, and the interpreter will stay on the phone call and interpret.

    Thank you, Ahmed, this has helped so much!

    Charlie, we need to go! We’re going to enrol you in kindergarten!

    Visit vic.gov.au/kinder/translations to find out more

    Authorised by the Department of Education and Training Victoria

Xannaanada lacag la'aanta ah ee 2023

Laga bilaabo 2023, barnaamijyada xannaanada ee Saddex-iyo-Afar-Sano Jirka loogu talagalay waxaa si lacag la'aan ah looga heli doonaa adeegyada ka qayb qaadanaya. Tan waxa ku jira xanaano maalmeed dheer (long day care) iyo adeegyada xanaanada ee goonida ah (standalone kindergarten services).

Ka dhigista xannaanada lacag la'aan waxay ka caawinaysaa dhammaan carruurta ku nool Victoria inay helaan laba sano oo barnaamij kinder ah oo tayo sare leh ka hor intaysan bilaabin iskuulka.

Intaysan bilaabin iskuulka ka hor, waxaa lagula talinayaa carruurta inay tagaan:

  • Barnaamijka Xanaanada Saddex Jirka ee u dhexeeya 5 ilaa 15 saacadood todobaadkii, kaas oo lagu xijin doono
  • Barnaamijka Xanaanada Afar Jirka ah ee 15 saacadood todobaadkii (600 saacadood sanadkii).

Xanaanada lacag la'aanta ah macneheedu waxay tahay $2,500 ayaa kuu baaqan doonta cunug kasta, sanad walba taas oo ah barbaarinta iyo $2,000 oo ah xannaano maalmeedka dheer (taas oo sidoo kale soo jiidata lacag bixinta Kaalmada Daryeelka Carruurta Dawlada Dhexe (Commonwealth Childcare Subsidy - CCS).

Adeegyada Xanaanada ee bixiya Xanaanada Lacag la'aanta ah waxay si toos ah maalgelin uga heli doonaan Dawlada Victoria. Tani waxay la macno tahay in qoysasku aanay dib u codsan doonin baaqiga (savings). Qoysaska isticmaalaya barnaamijyada xanaano maalmeedka dheer (long day care kinder) waxay awoodi doonaan inay arkaan lacagta uga baaqatay Kinder-ka lacag la'aanta ah xilliyo kasta oo biilasha ah (each billing cycle) ayadoona si cad loogu qori doono 'Victorian Government Free Kinder offset' xaashida biilasha ama invoice ka.

Ku saabsan Xanaanada Saddex Jirka (kindergarten)

Xanaanada barbaarinta, oo sidoo kale loo yaqaan 'kinder' ama 'waxbarashada carruurnimada hore', waa qayb muhiim ah oo ka mid ah horumarka iyo waxbarashada ilmahaaga. Ka-diiwaangelinta ilmahaaga barnaamijka xanaanada laba sano waxay gacan ka geysan kartaa horumarinta xirfadahooda si ay ugu guulaystaan nolosha iyo iskuulkaba. Victoria gudaheeda, carruurta waxaad ku bilaabi kartaa barnaamijka xannaanada marka ay jiraan saddex sano. Waxaad gelin kartaa taariikhda dhalashada ilmahaaga meesha ah Xisaabiyaha Da'da Lagu Bilaabayo (Starting Age Calculator)External Link si aad u ogaatid sanadka ay bilaabi karaan Xannaanada Saddex-iyo Afar-jirka ah.

Natiijooyinka la xaqiijiyay:

Carruurta aada barnaamijka xanaanada kinder ka waxay bilaabaan inay horumar ka gaaraan xirfado ay ka mid yihiin sida wax loo tiriyo loona aqoonsado nambarada iyo xarfaha, iyo sida wax loo xalliyo. Ilmahaagu wuxuu dhisi doonaa kalsoonidisa iyo madax-banaanidiisa marka ay joogaan xanaanada waxayna baran doonaan xirfadaha bulshada iyo dareenka. Waxay sameysan doonaan saaxiibo cusub.

Cilmi baaristu waxay caddeynaysaa in 16 sano markay jiraan, ardayda soo dhigatay laba ama seddex sano oo barnaamij kinder ah ka hor intaysan bilaabin iskuulka ay ka buundooyin/dhibco badan yihiin marka laga hadlaayo luuqadda Ingiriiska iyo xisaabta kuwa aan soo dhigin.

Sida ay waalidiinta iyo barbaariyayaasha u wada shaqeeyaan:

Xanaanadu waxay si wanaagsan u shaqeysaa marka ay jirto iskaashi u dhexeeya waalidiinta, qoysaska iyo macalimiinta. Ka waalid ahaan, waxaad tahay qaybta ugu muhiimsan marka laga hadlaayo koriimada ilmahaaga. Waxaad kala baraysaa sax iyo qalad, afkaaga, dhaqankaaga iyo qiyamka sida naxariista iyo ixtiraamka. Macallimiintu waxay kaala hadli doonaan waxa ka dhaca xannaanada iyo siyaabaha lagu caawin karo ilmahaaga inuu wax ku barto guriga. Waxay doonayaan inay wax ka ogaadaan waxyaabaha uu ilmahaagu daneeyo iyo sida ay u jeclaan lahaayen inay wax u bartaan.

Waxaad weydiisan kartaa macalinka xanaanada inuu kuu qabto turjubaan wakhti kasta. Tani waxay noqon kartaa mid isla goobta ah ama telefoon ama muuqaal. Ma jiro wax kharash ah oo lagaa rabo.

Waxa ka dhaca xanaanada:

Macallimiintu waxay ku dhiirigeliyaan carruurta inay wax ku bartaan qaab ciyaar ah. Waxyaabaha la sameynayo waxaa ka mid noqon kara sawir-qaadid, heeso, meelo la korayo, qodid iyo orod dibada ah, ku ciyaarista alaabta carruurtu ku ciyaarto iyo akhrinta buugaagta. Ciyaartu waxay ku dhiirigelisaa carruurta inay adeegsadaan male-awaalkooda oo ay saas wax ku ogaadaan, iyagoo wax la wadaagayo caruurta kale oo uu qof walbaa tookadiisa wax qaadanayo. Carruurtu waxay wax ka baran doonaan dhawaaqyada, erayada iyo luqadda, oo ay ku jiraan sida loogu hadlo loona fahmo Ingiriiska.

Xanaanadu waa qayb ka mid ah bulshadayada dhaqamada kala duwan leh:

Barnaamijyada xanaanada waxa ay soo dhaweeynayaan waalidiinta ka soo kala jeeda dhaqan kasta si ay qayb uga noqdaan bulshadooda. Waa meel ay waalidiintu ku kulmi karaan oo ay ku wada sheekaysan karaan iskuna baran karaan.

Macallimiintu waxay rabaan inay wax ka ogaadaan ilmahaaga iyo dhaqankaaga. Tani waxay ka caawinaysaa inay u diyaariyaan barnaamijyo macno u leh ilmahaaga, oo ay ku jiraan waxqabadyada ku salaysan maalmaha dhaqanka iyo dhacdooyinka iyo xafladaha isla markaasna u dabaaldagaan kala duwanaanshaha (diversity) Victoria.

Macallimiinta waxay qof kasta ka qeyb galiyaan waxyaabaha la sameynayo, si carruurta aan ku hadlin Ingiriiska ay u helaan fursado la mid ah fursadaha ay helaan carruurta kale si ay u ciyaaraan oo ay wax ku bartaan. Qaar ka mid ah barnaamijyada xanaanada ayaa leh macalimiin laba-luqadood ku hadla oo caawiya carruurta aan ku hadlin ama wax yar oo Ingiriis ah ku hadla. Carruurta waxaa sidoo kale la baraa inay is fahmaan oo ay is aqbalaan iyo inay ixtiraamaan kala duwanaanshaha dhaqamada.

Waa maxay faraqa u dhexeeya barnaamijka xanaanada ee xarunta xanaano maalmeedka dheer (childcare) iyo adeega xanaanada ama kinder ka (sessional) goonida ah?

Carruurtu waxay kaga qaybgeli karaan barnaamijka xannaanada saddex-jirka ah xarun xannaano-maalin dheer (childcare) ama mid gooni-gooni ah (sessional) adeega xanaanada/kinder ka. Adeegyadani sidoo kale waxay bixiyaan barnaamijka Xannaanada Afar-sano jir ah.

Xarunta xanaano maalmeedka dheer (long day care centre) waxay bixin kartaa maalin buuxda oo waxbarasho iyo daryeel ah, oo uu ku jiro barnaamij xanaano. Barnaamijka xannaanada ee uu macalimku hoggaamiyo waxa lagu dhex dari karaa saacado dheeraad ah oo waxbarasho iyo daryeel ah. Marka laga hadlayo adeeg gooni-gooni ah (standalone service), barnaamijka xannaanada wuxuu shaqeyn doonaa oo keliya maalmo gaar ah iyo waqtiyo gaar ah. Maalmahaas iyo saacadahaas waxaa go'aamiya adeega xanaanada.

Bilowga hore ee xanaanada (Early Start Kindergarten)

Sannadka 2023, Barnaamijyada Xannaanada Saddex Jirka ah waa inta u dhaxaysa 5 iyo 15 saacadood toddobaad kasta sidoo kalena barnaamijyada Xannaanada Afar-jirka ah waa 15 saacadood. Haddii aad asal ahaan ka soo joodo qaxooti ama magangalyo doon, barnaamij la yiraahdo Early Start Kindergarten (ESK) ayaa sidoo kale la heli karaa. ESK waxa sidoo kale loo heli karaa carruurta loo aqoonsaday inay yihiin Aboriginal ama Torres Strait Islander ama xidhiidh la yeeshay adeegyada ilaalinta ilmaha.

ESK waxay gacan ka geysan kartaa in la xaqiijiyo in ilmahaagu helo isbuuc kasta inta ugu macquulsan ee ah saacadaha ugu badan ee barnaamijka xannaanada lacag la'aanta ah. Carruurta u qalanta ESK waxay xaq u leeyihiin 15 saacadood oo xannaano lacag la'aan ah toddobaad kasta, iyadoon loo eegayn inta saacadood ee ay ka helaan barnaamijka xannaanada Saddex-jirka ah.

Wixii macluumaad intaas ka badan ah oo ku saabsan ESK kala hadal adeega kindergarten-ka ee deegaankaaga, ama booqo: https://www.vic.gov.au/early-start-kindergartenExternal Link

Ku qor ilmahaaga:

Si aad u hesho adeegyada bixiya barnaamijyada xanaanada ee la ansixiyay, booqo barta internetka ee barnaamijka kinder (Hel Barnaamijka Xanaanada - Waaxda Waxbarashada iyo Tababarada, Victoria (educationapps.vic.gov.au)External Link )

Kala hadal adeegga xanaanada ee xaafaddaada habka diiwaangelinta. Haddii aad u baahan tahay caawimo, waxaad sidoo kale la xidhiidhi kartaa golaha deegaankaaga ama waxaad wici kartaa Khadka weydiinta Kindergarten-ka Saddex-jirka ah (Three-Year-Old Kindergarten Enquiry Line ) 1800 338 663 ama iimayl u dir 3YO.kindergarten@education.vic.gov.au. Wixii ku saabsan taageerada luqadda ah ama si aad u hesho turjubaan, wac 131 450 marka hore.

Raadi calaamadda saxda ah (Tick) ee Kinder ka:

Calaamada saxda ee Kinder ka (Kinder Tick)External Link waxay ka caawinaysaa qoysaska Victoria inay carruurtooda u helaan barnaamij xannaano oo la ansixiyay.

Ka raadi calaamadda Kinder Tick adeega xanaanada deegaankaaga, adeega ama xarunta dhismaha ama barxadda, mareegaha internetka ama agabkooda macluumaadka.

Reviewed 28 February 2023

Was this page helpful?