Kit ke Kinder – Anyuuth Tënë Anïn/Bɛ̈i (Kinder Kits - Guide for families) - Thuɔŋjäŋ (Dinka)

Alɔŋ ë Kinder Kit du

Tënnë mïth, pol ku piööc aye lɔ ëtök. Pol ee kueer yennë mïth röth yök ku bïkke röth piööc në dɛ̈t bï keek röth ya deet keepɛ̈I ku jɔl ya piny tɔ̈ keek thïn yic. Kɔc nɔŋ mïth ku bɛ̈iken aye naŋ luɔɔidïït yekkë looi në kueer kënnë yic. Këriëëc ëbɛ̈n tɔ̈ në Kinder Kit de mɛnhdu yic acï juiir ago rɔm në kɛm de kɔc ke baai ku bï keek ya miɛ̈t piɔ̈ɔ̈th.

Në rodha yic, ke ajuiɛɛr ë piööc ku lɔtueŋ de mïthkor, cɔl ‘Victorian Early Years Learning and Development Framework (VEYLDF) ’ abï ya looi ago piööc ya cɔk loi rɔt ku bï mɛnhdu ya kuɔny ago cil ku bï ya tiɛ̈m në ɣän kaa dhïc ke piööc ke lɔtueŋ de mïth. Kee käkë kaadhiëc aye:

• Ŋïc
• Wut
• Pial
• Piööc
• Jam

Thanduuk ke luɛɛl ë akölkööl

Luɛɛl de akölkööl ee kë biäk thiekic lëu bennë mïth naŋ nyïc në käjuëc yekkë keek looi në kööl thok ëbɛ̈nic. Ee keek kuɔny në lɔtueŋ de piööc ku ee keek kony në dɛ̈t de jam tënnë kɔc thiääk kennë keek.

Yïn lëu ba mɛnhdu kuɔny ago rɔt ya piɔ̈ɔ̈c në wël jöt në thanduuk (cubes) në thoŋ ë Liŋëlith ka në thok kɔ̈k peei yiic.

• Gämë rɔt thɛɛr, luel kä cï keek thuur
• Yiɛ̈k ë keek nhial
• Guiir akölkööl
• Thiëc thual

Buɔya ku Art Pad

Thuur në buɔya ee kɔc gäm kuɛɛr juëc ke piööc:

• Ee nyïc yiɛ̈knhial cï mɛn de muŋë galam räthäth
• Ee nyin ku cin rek bïkkë tök looi
• Ee kɔc piɔ̈ɔ̈c në kïït ku guëŋguëëŋ
• Ee täŋ de käjuëc cɔk loi rɔt të cennë raan waragɛ lööm ku jɔl ya käjuëc kɔ̈k peei.

Töŋ pieth lɔgɔk bï rɔt ya looi ëtënnë, mɛnhdu abï rɔt piɔ̈ɔ̈c ago rɔt ya guiɛɛr biyic apieth të cïn riɔ̈ɔ̈c. Mïth kɔ̈k aalëu bïkkë kïït cïï röth ëdeet tënë yïn gäär piny ku ëkënnë aŋoot ke pieth. Ëkënnë ee kueer yennë raan rɔt piɔ̈ɔ̈c në thuur yetök.

• Ye thuur në Art Pad yic ago yïn cɔk tak käjuëc
• Wɛɛië kɔc ke paanduɔ̈n piɔ̈ɔ̈th agokë ya naŋ ŋïc alɔŋë thuur
• Jaamë në ye thaar thuur yïn kënnë yic
• Luel rin ke kïït ku guëŋguëëŋ den

Kɔ̈th

Cum ë kɔ̈th ke yï tɔ̈ wennë mïth ee dhöl töŋ thiekic de piööc bï keek ya kuɔny në pïïrdenic ëbɛ̈n ku ëkënnë abï keek ya cɔk tïŋ käpieth ke pinynhom. Aabï röth ya piɔ̈ɔ̈c në tɛ̈n de piny, bïkkë thok ya yiɛ̈knhail ku bïkkë röth ya piɔ̈ɔ̈c agokë wël thi ke nyuuth ya kuanycök. Aabï röth ya piɔ̈ɔ̈c ëyadɛ̈ŋ agokë käŋ ya deetiic në kaam de thɛɛriic.

• Jaamkë në wɛ̈t de tiim ku kuen biäken
• Cuɔmkë keek ke we tɔ̈ nëtök
• Yakkë keek neem miäkduur në kööl thok ëbɛ̈n aguɔkë dïtden ya deet
• Luel rin ke dɛn-tim ku liɛ̈ɛ̈m tɔ̈ thuuk

Läi cï keek thuur në akeet

Piööc ë meth ee rɔt jɔɔk në yomken ya cɔk cath ku bïkkë kecin, riɔ̈pken, kur de cin, cök, ku riɔ̈pken ya cɔk cath. Lɔtueŋ de yom tɔ̈ në mïth cin ee keek kuɔny ago keek ya cɔk loi kä thii thiekic ke tïït ë nyin në rɔtden ku në gääric. Mɛnhdu alëu bï yomke ya piööc në pol ben ya pol në lïthïïk, buɔ̈ya, ku kɛ̈t de läi. Kä cï keek gɔ̈ɔ̈r piiny ëtënnë kek aaye kuɛɛr lëu bïnke yomku ya piööc:

• Ba abil ke war ya duɔ̈ɔ̈t në ɣän ɣɔ̈r ke läi cï keek thuuriic
• Liɛ̈p ku thiöök de Kinder Kit
• Ba thutha ya ruɛɛt nhial ku piny ku ba dhurɛ̈ɛ̈ ya tääu
• Ba lïthïïk ya dol yiic ku ba keek ya leeriic në yïcin ku në yitku

Lïthïïk

Na pol mɛnhdu në lïthïïk ago naŋ kä ye keek cak, ke ka tɔ̈ ëke nɔŋ käjuëc thiekiic yekkë keek looi:

• Bïkkë yomken ya yiɛ̈knhial agokë ya lääu
• Bïkkë ŋïnyden ya cɔk loi rɔt agokë käjuëc ya looi
• Bïkkë käjuëc ya tak.

Tɛ̈n benne käjuëc ya cak në kee lïthïïk käkë ee kueer töŋ thiekic yïn mɛnhdu piɔ̈ɔ̈c.

• Ɣɛn cï kura dolic, diäämic, yupic, nhiaacic
• Jaamë në yekënnë
• Juakë kɔ̈k peei thïn Cï mɛn de tim ku nɔŋ ka acuɔ̈ɔ̈m
• Dhuëŋ piny në käkuɔ̈ɔ̈n lëu ba keek yök ëtënnë

Athör ke mïth

Kuɛ̈n bïn ya kuen wennë meth ee kueer töŋ lɔgɔk bïn rɔt ya rek wennë meth ku ba ya naŋ thɛɛr juëc bï wek ya rëër ëtök ke we ye baai. Ee kueer töŋ de kuɛɛr thiekiic lëu bïn mɛnhdu ya kony ku ba ya yiɛ̈knhial. Rɔ̈m bï we thɛɛr ke akölköl dac ya thöl ë tök ee kuer töŋ bïn thööŋdeen ëkäŋ ku thok ya yiɛ̈knhial.

• Kuanykë athöör në tök
• Guiɛkë të pieth bï wek gup lääu ku bäkkë nyuc thïn ëtɛ̈ɛ̈n ku bäkkë kuen
• Ye keek cɔk liep apäm ke athöör
• Ye kuen në röl gɛ̈ɛ̈k wääcic të thööŋ yïn kä jiɛɛmë akölköl keek, jaamkë në wɛ̈t de athuɔ̈ɔ̈r

Luɔɔi de kët

Kët anɔŋ käjuëc ye keek kuɔ̈ny mïth kor në piööc ku në lɔtueŋ denic. Cäŋ de diɛt ee kueer pieth töŋ yennë mɛnhdu rɔt piɔ̈ɔ̈c në wël jöt, bï diɛt ya ket nëtök kennë kɔc ke paanduɔ̈n ku bï keek ya miɛ̈t piɔ̈ɔ̈th. Diɛ̈ɛ̈r, kët, cäth, yɔ̈t, ku jɔl ya deeny de gaar aye kuɛɛr yennë meth ke piɔ̈u miɛt.

Käkë aye kuɛɛr bïï wek ke kët ya ŋiɛ̈c looi wennë mɛnhdu:

• Bakkë ya dier nëtök ku bäkkë röth ya yääk në dinduɔ̈ɔ̈n nhiaar kë
• Bäkkë gut de lɔ̈ɔ̈r ya kueen aguɔ kuɛ̈n de nambaai ya ŋic
• Bäkkë diɛt cekiic ya ket
• Bäkkë gaar ya yuɔ̈pic aguɔkë ya kueen

Bɛŋ nɔŋic kä ke pol ke mïth

Bɛŋ nɔŋic käke pol ke mïth ee tɔ̈ ke ye bɛŋ töŋ dïït ye athör ku lïthïïk muk – alëu bennë piööc ya kuɔny në keek ku bï yiɛ̈knhial në kuɛɛr juëc yiic. Thaburaai ɣer aye kueer pieth ëyadɛ̈ŋ yennë pol looi në keek, dol ë yic de lïthïïk ku thuur. Dhuk Kit kɔ̈u ago döŋ cït ke kääc. Tääcë Kit kɔ̈u piiny ago baŋ maŋöŋ cï döŋ ëtënnë ya looi ke bennë ya tak në käjuëc ke pol. Alëu bï ya wɛ̈ɛ̈r de abäpdiɛɛt ka kuɛɛr ke pänydït keek ba keek ya thuur në yen. Cak kueer bïn ya cath në ye këduɔ̈ɔ̈n kënnë yic. Käkë aye kuɛɛr juëc kɔ̈k bïnke ya luui në ye kit kënnë:

• Thuur piny
• Pol de lïthïïk
• Muk bɛŋ bïn athör ka lïthïïk lɔ tääu thïn
• Ke ye thööŋ Puɔlë në Prop

Bɛ̈ŋ ëkä ke pol acï looi në kueer cïn wathaka bï ya waan piiny. Acï looi në lïthïïk ëke beerë keek bɛɛr cak, ku ka cï looi ke bï käjuëc ya lëu në muk thïn ago käkuɔ̈ɔ̈n ke mɛhdu ya muk në rodha yic.

Ba ya biäk de wut

Victoria ee paan dïït nɔŋic wuɔ̈t juëc wääciic, paan cɛ̈ŋë kuɛɛt juëc wääciic thïn ku yekkë jam në thok juëc kɔ̈k peei. Ciɛɛŋ de kuɛɛt wääc ee biäk dït arëëtic ye wɔ cɔk pïïr apieth. Kä ke kuɔɔny ke Kit aye jam kuɔny ëyadɛ̈ŋ në wɛ̈t de kuɛɛt.

• Tënnë mïth, pol ku piööc aye lɔ ëtök. Pol ee të yennë mïth röth deet ku bïkkë röth piɔ̈ɔ̈c në käjöt yiic.
• Pɔɔlë në lïthïïk ku ba rɔt cak ke yï thal kuïn ke kuɛɛt kɔ̈k peei
• Yik gaaric në ye thɛɛr pïŋ yïn keek në diɛt thɛɛr ke kuɛɛt kɔ̈k peei yiic, ka diɛt ke kuanduɔ̈n
• Jaamë wennë mɛnhdu në wɛ̈t de bɛ̈i kɔ̈k peei ku läi tɔ̈ në bɛ̈iken yiic

Athöör cï keek gɔ̈ɔ̈r në thoŋ ë Auslan

Athöör kedhiɛ cï keek mat në 2023 Kinder Kit yic aaba keek ya yök ëke cï keek waaric në thoŋ de Auslan. Thoŋ de Auslan ku wël aacï keek gäär në bïdïyooth cök thïn ëtënnë.

Thoŋ de Auslan ee thoŋ de kɛ̈ɛ̈r yennë jam në yen në kɔc juëc cï miŋ tɔ̈ në Australia yic, cɔl keek “Australian Deaf community” ku kee biäk töŋ de ajuiɛɛr de thook ke mïthkor në Victoria yic ëyadɛ̈ŋ në rodhaai kɔ̈k ke mïth nɔŋ run kaa ŋuan.

Acï yök në dupiööc lɔn nɔŋ en käjuëc pieth bï keek ya yök në piööc de mïth yiic në thok kɔ̈k peei yiic në ye thɛɛr ŋoot keek ëke kor, agut cï:

• Ee ŋïc alɔŋë kuɛ̈n ku gäär juakic
• Ee ŋiɛ̈c täk cɔk loi rɔt
• Ee riɛ̈ɛ̈u de raan ërɔt de cɔk loi rɔt ku piath
• Ee ŋïny de ciɛɛŋ juakic ku bï cɔk ril.

Ba tɛ̈n de kɔc ya riɛ̈u

Ciɛɛŋ de kuɛɛtkuɔɔn tueeŋ ke paanda ee biäk töŋ thiekic benne akölköl de Australia ya ŋic. Wɛɛië mïth piɔ̈ɔ̈th kedhiɛ agokë röth ya piɔ̈ɔ̈c lɔn yennë ciɛɛŋ nyïc yiɛ̈knhial, ye kɔc cɔk gam keek ku kɔc cɔk tɔŋ ke piɔ̈ɔ̈th në baai. Wɔ mitpiɔ̈ɔ̈th tënnë kɔc tueeŋ ëke gäär athör ke baai ku kɔc ëke loi Kits. Athöör de akölköl, cï mɛn de, guiɛ̈ɛ̈r de akölköl pieth de ciɛɛŋ thɛɛr de kuan ë Aboriginal. Kä cï keek gɔ̈ɔ̈r piiny ëtënnë aye käjuëc bï mɛnhdu ya kony ago piëc alɔŋ ciɛɛŋ thɛɛr de kɔc tueeŋ ke baai:

• Piööcë rɔt në kïït ke läi në thoŋ de Aboriginal yic
• Jaamë në Bäny ke Aboriginal ku kɔckeen ëke cï kɔn ya ŋiɛ̈c pol në kura
• Piööcë rɔt ë käjuëc alɔŋë ciɛɛŋ de kuɛɛt thɛɛr ku kɔc ken

Piath ku kuɔɔny dɛ̈t peei

Mïth kedhiɛ aye piëc në kuɛɛr wääciic ku në thɛɛrkeen rɔ̈ŋ kennë keek yiic. Ajuiɛɛr de Kinder Kit e mɛnhdu gäm athör ku lïthïïk benke ya luui ë keek në kuɛɛr juëc wääc yiic agonë nhomde ya themic. Ku në thɛɛr kɔ̈k yiic ëyadɛ̈ŋ ke yïnnë kuɔɔny dɛ̈t peei kɔɔr agonnë piööc de mɛnhdu ya yiɛ̈knhial. Na ye yök ke yïn ka mɛnhdu kɔɔr kuɔɔny dɛ̈t peei, ke ka nɔŋ kuɛɛr juëc lëu bïnke yekënnë looi:

• Dupiööc ke rodha tɔ̈ në Victoria aanɔŋ nhïïm nyïc lëu bï keek kuɔɔny ya gäm kɔc. Jaamë wennë dupiöny ë mɛnhdu në wɛ̈t de käkuɔ̈ɔ̈n kɔɔr ba keek thiëëc kedhiɛ
• Loi aruk bïn akïmdu ya lɔ neem ka akïm de diäär ku mïth lɔ neem ago käkuɔ̈ɔ̈n kɔɔr ba keek lɔ thiëëc lɔ jaamic thïn ëtënnë
• Yuɔ̈pë Call Parentline në 13 2289 abac, ago yïn lɔ jääm nhom ku bï yïn ya lɔ kuɔny thïn ëtënnë