ဖဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူအကတီၢ် ဒ်အမ့ၢ် မ့ၣ်အူအီၣ်ပှၢ်န့ၣ်, တၢ်အံၤကီလၢ ကဆိကမိၣ်တၢ်ဆှံဆှံပျီပျီန့ၣ်လီၤ. နကသးပ့ၤနီၣ်ဘၣ် တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ် မၤလၢာ်ဂီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်အိၣ်ဒီး အလုၢ် အပှ့ၤလၢ ကဆၢတဲာ်လၢကလဲၤဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အပတီၢ်ယိယိဖိအိၣ်တနီၤလၢနကတဲာ်ကတီၤပာ်ဃာ်အီၤသ့အခဲအံၤ-
- မၤညီနုၢ်နသးဃုၥ်ဒီးအီးစထြ့လယါမ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်တဖၣ်အခီပညီဒီးကွၢ်ဘၣ်အီၤကိးနံၤဒဲးဖဲမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်သ့အဆၢကတီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.
- ပာ်လီၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အဂီၢ်ဒီးတဲသကိးတၢ်ဒီး နဟံၣ်ဖိဃီဖိဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လၢန ကမၤန့ၣ်တက့ၢ်. ဒ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ် ဟံၣ်ဃီလီၤ ဆီလိာ်အသးအသိး, တၢ်တိာ်ကျဲၤကိးခါဒဲးန့ၣ် ကလီၤဆီလိာ်သး န့ၣ်လီၤ
- နမ့ၢ်အိၣ်လၢခိခိၣ်တၢ်လီၢ်ဖဲအိၣ်၀ဲလၢပှၢ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်မ့တမ့ၢ်နီၣ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အတၢ်လီၤပျံၤအိၣ်အလီၢ်တဖၣ်န့ၣ်, အိၣ်ကတဲၥ်ကတီၤပၥ်နသးလၢကဟးထီၣ်ကွံၥ်ဆိဆိဖဲမုၢ်နံၤလၢအလီၤပျံၤတဖၣ်အိၣ်အါမ့တမ့ၢ်မ့ၣ်အူမ့ၢ်စးထီၣ်အီၣ်တၢ်အခါန့ၣ်တက့ၢ်.
မ့ၣ်အူတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပတီၢ်တဖၣ်
မ့ၣ်အူတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပတီၢ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲနီၣ်ထိၣ်စက့လၢ အတဲဘၣ်နၤလၢ မ့ၣ်အူန့ၣ်လီၤပျံၤထဲလဲၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်ဆိပာ်အီၤ တသ့ဖဲမ့ၣ်အူမ့ၢ်စးထီၣ်အီၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ.
စးထီၣ်ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁ သီ, ၂၀၂၂ န့ၣ်, မ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်တဖၣ်ဆီတလဲအသးဖဲအီးစထြ့လယါတၢ်လီၢ်၀း၀းန့ၣ်လီၤ.
မ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ထီၣ်၀ဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဒ်သိးပှၤကသ့ဟံးန့ၢ်ဂ့ၢ်၀ီလၢကဒီသဒၢလီၤအကစၢ်အသးဒီးပှၤဂၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.မ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤအလီၢ်ဒ်အါ, တၢ်အိၣ်သးအတၢ်လီၤပျံၤကအါထီၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအဒိၣ်အမုၢ်ကအိၣ်ဖဲမ့ၣ်အူမ့ၢ်စးထီၣ်အီၣ်တၢ်အခါန့ၣ်လီၤ.
တၢ်လီၤပျံၤတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်အသီတဖၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢတၢ်ကနၢ်ပၢၢ်အီၤညီဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်ဒီးဟ့ၣ်ထီၣ်၀ဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးလၢအရှဲလၢအဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဟံးန့ၢ်ဂ့ၢ်၀ီအဂီၢ်လီၤ.
အီးစတြ့လယၣ်မ့ၣ်အူတၢ်လီၢ်ပျံၤတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်အကျိၤအကျဲအသီတခါအံၤဘၣ်တၢ်ဆၢတဲၥ်မၤအီၤလၢ-
- မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဂ့ၢ်ထၢဖှိၣ် လၢ တၢ်ထိၣ်ဒွး မူခိၣ်ကလံၤပီညါဝဲၤကျိၤ (Bureau of Meteorology)
- ခိၣ်ဃၢၤတၢ်ကီတၢ်ခဲတၢ်အိၣ်သးအဂၤ ဒ်အမ့ၢ် မ့ၣ်အူဆၣ်ပနံာ်
မ့ၣ်အူစးထီၣ်သ့၀ဲတနံၤလၢ်လၢ်ဃုၥ်ဒီးတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်တခါလၢ်လၢ်န့ၣ်သ့လီၤ.ဖဲမ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်အါအနံၤတဖၣ်န့ၣ်, မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်န့ၣ်တၢ်တယာ်တဲဆိပာ်အဂ့ၢ်တသ့ဘၣ်ဒီး ကကီ၀ဲဒၣ်လၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူအတၢ်မၤစၢၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်ကဖီၣ်ဂၢၢ်ဃာ်အီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
နလိၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်အပတီၢ်လၢနလီၢ်ကဝီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
Victoria အိၣ်ဒီး မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤကီၢ်ရ့ၣ်လီၢ်ကဝီၤ ခွံခါ ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ ကီၣ်ကးတၢ်လီၢ်အဆၢတဖၣ်အဖီခိၣ်-
- Mallee
- Wimmera
- South West
- Northern Country
- North Central
- Central
- North East
- West and South Gippsland
- East Gippsland
တၢ် န့ၣ်တဲဆိပာ်စၢၤတၢ်ပၢၢ်တုၤလၢလွံၢ်သီအဂီၢ်ဒီးတၢ်မၤသီထီၣ်က့ၤအီၤကိးနံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.ဃုထံၣ်န့ၢ်နမ့ၣ်အူကလံၤသီၣ်ဂီၤအကီၢ်ရ့ၣ်ဖဲ CFA
နဃုထံၣ်န့ၣ်လီၢ်က၀ီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကါဒိၣ်တဖၣ်သ့စ့ၢ်ကီးမ့ၢ်ဒ်သိးကမၤစၢၤနၤလၢနကရဲၣ်ကျဲၤတၢ်လၢပှၢ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်နလီၢ်က၀ီၤအပူၤအဂီၢ်လၢအအိၣ်ဖဲ CFA
မၤလိအါထီၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်တဖၣ်တခါစုၥ်စုၥ်
-
- မ့ၣ်အူမ့ၢ်စးထီၣ်ဒီးကီလၢတၢ်ကပတုၥ်အီၤအဂီၢ်လံန့ၣ်, သးသမူတဖၣ်ဖျါလၢကဟါမၢ်၀ဲဒၣ်သ့လီၤ.
- တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်တၢ်အိၣ်သးအနးဒိၣ်ကတၢၢ်လၢပှၢ်မ့တမ့ၢ်နီၣ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အဂီၢ်လီၤ.
ယကြၢးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်
လၢနတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအဂီၢ်, ဟးထီၣ်ကွံၥ်ဆူပှၢ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အတၢ်လီၤပျံၤအလီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်နသးသမူန့ၣ်ကဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢတၢ်ဆၢတဲၥ်လၢနမၤအီၤအဖီခိၣ်, ကမ့ၢ်ဒၣ်လဲၥ်ဖဲတချုးမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်ဒံးအခါန့ၣ်လီၤ.
အိၣ်ပူၤပူၤဖျဲးဖျဲးခီဖျိလဲၤဃီၤဆူတၢ်လီၢ်လၢအပူၤဖျဲးဒိၣ်ထီၣ်ဖဲဂီၤထၢၣ်သၢမ့တမ့ၢ်တနၤဃီဖဲတၢ်တချုးကဲထီၣ်အသးန့ၣ်တက့ၢ်.ဟံၣ်ဃီတဖၣ်ကတြီဆၢမ့ၣ်အူလၢတၢ်အိၣ်သးဒ်သိးအံၤတဖၣ်တန့ၢ်၀ဲဘၣ်.ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နဟးထီၣ်ကွံၥ်တသ့၀ဲဒီးတၢ်မၤစၢၤတအိၣ်၀ဲဘၣ်သ့လီၤ.
ဟးဆှဲးတၢ်လီၢ်ကဝီၤလၢအိၣ်ဒီးပှၢ်တဖၣ်, တပှီာ်တီၣ် မ့တမ့ၢ် ထီ, နီၣ်ဃ့ထီန့ၣ်လီၤ.
သ့ၣ်ညါနကျဲအကျိၤလၢကဟးထီၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.
မၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဘၣ်ဃးဒီး -
- နကဟးထီၣ်အခါဖဲလဲၣ်
- နကလဲၤဆူတၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်
- နကလဲၤဆူတၢ်လီၢ်ဝဲန့ၣ်ဒ်လဲၣ်
- နကဟဲက့ၤကဒါက့ၤအခါဖဲလဲၣ်
- နဟးထီၣ်မ့ၢ်တသ့နကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်
-
- တၢ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်တၢ်အိၣ်သးလၢအလီၤပျံၤဒီးတၢ်ဃုထၢလၢအပူၤဖျဲးကတၢၢ်မ့ၢ်၀ဲလၢနကဟးထီၣ်ကွံၥ်လၢမ့ၣ်အူအတၢ်လီၤပျံၤတၢ်လီၢ်တဖၣ်ဆိဆိဖဲဂီၤခီကတီၢ်မ့တမ့ၢ်တချုးနၤအ၀ဲန့ၣ်,
- မ့ၣ်အူတဖၣ်ကသလၣ်လီၤအသးချ့သဒံးဒီးကဲတၢ်လီၤပျံၤအဒိၣ်အမုၢ်သ့၀ဲလီၤ.
- သမံထံကွၢ်တၢ်မၤအသး ကိၢ်ကဖးဒိၣ်မး, တၢ်ဃ့ထီဒီး ကလံၤဆူၣ်တၢ်အိၣ်သး.
ယကြၢးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်
ဟံးဂ့ၢ်၀ီအခဲအံၤလၢကဒီသဒၢနသးသမူဒီးတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်
ကွၢ်ဘၣ်နပှၢ်မ့ၣ်အူတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဒီးမ့ၢ်နတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်န့ၣ်အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤလံအသးလၢမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အဂီၢ်ဧါန့ၣ်တက့ၢ်.
ပလီၢ်သးဒီးလီၢ်ကဝီၤတၢ်မၤအသးတဖၣ်ဒီးဃုမၤန့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတက့ၢ်.
လၢကမၤန့ၢ်အါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂီၢ်-
- ဒိကနၣ်န
- လဲၤကွၢ်ဖဲ
- ကိး ဖဲ 1800 226 226 (နမ့ၢ်တကတိၤအဲကလံးကျိာ်ဘၣ်န့ၣ်, ကိးဆိ တၢ်ကွဲးကျိးထံဒီးတၢ်တဲကျိးထံတၢ်မၤစၢၤ (Translating and Interpreting Service) ဖဲ 131 450)
နနၢ်မ့ၢ်တအၢ, ကီလၢကနၣ်ဟူတၢ်မ့တမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ကတိၤတၢ်အတၢ်ဂ့ၢ်ကီန့ၣ်, နဆဲးကျိးဒီး ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူလီကျိၤခီဖျိထံကီၢ်တၢ်ဆှၢခီကရၢ (National Relay Service - ဖဲ 1800 555 677) ဖဲ ၁၈၀၀ ၅၅၅ ၆၇၇ န့ၣ်သ့၀ဲလီၤ.
-
- မ့ၣ်အူန့ၣ်ကဲထီၣ်တၢ်လီၤပျံၤအလီၢ်သ့
ယကြၢးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်
အိၣ်ကတီၤသးလၢကဟံးဂ့ၢ်၀ီအဂီၢ်
တၢ်လီၤပျံၤအတၢ်အိၣ်သးအါထီၣ်လီၤ.
အိၣ်ဒီးတၢ်ပလီၢ်သးလၢမ့ၣ်အူအဂီၢ်ဖဲနလီၢ်က၀ီၤအပူၤ,
ဆၢတဲၥ်တၢ်လၢနကဘၣ်မၤအီၤဖဲမ့ၣ်အူမ့ၢ်စးထီၣ်အခါတက့ၢ်
မ့ၣ်အူမ့ၢ်စးထီၣ်န့ၣ်, နသးသမူဒီးတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်တဖၣ်ကအိၣ်လၢတၢ်လီၤပျံၤအပူၤသ့၀ဲသ့ၣ်သ့ၣ်လီၤ.တၢ်ဃုထၢအပူၤဖျဲးကတၢၢ်မ့ၢ်၀ဲတၢ်ဟးဆှဲးပှၢ်မ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤအလီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပလီၢ်သးဒီးလီၢ်ကဝီၤတၢ်မၤအသးတဖၣ်ဒီးဃုမၤန့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတက့ၢ်.
လၢကမၤန့ၢ်အါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂီၢ်-
- ကိး ဖဲ 1800 226 226 (နမ့ၢ်တကတိၤအဲကလံးကျိာ်ဘၣ်န့ၣ်, ကိးဆိ တၢ်ကွဲးကျိးထံဒီးတၢ်တဲကျိးထံတၢ်မၤစၢၤ (Translating and Interpreting Service) ဖဲ 131 450)
နနၢ်မ့ၢ်တအၢ, ကီလၢကနၣ်ဟူတၢ်မ့တမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ကတိၤတၢ်အတၢ်ဂ့ၢ်ကီန့ၣ်, နဆဲးကျိးဒီး ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူလီကျိၤခီဖျိထံကီၢ်တၢ်ဆှၢခီကရၢ (National Relay Service ဖဲ 1800 555 677) ဖဲ ၁၈၀၀ ၅၅၅ ၆၇၇ န့ၣ်သ့၀ဲလီၤ.နမ့ၢ်တကတိၤအဲကလံးအကျိၥ်ဘၣ်န့ၣ်, ကိးတၢ်ကျိးထံဒီးတၢ်ကတိၤကျိးထံတၢ်မၤစၢၤဖဲ ၁၃၁၄၅၀ တက့ၢ်.
-
- မ့ၣ်အူအါတက့ၢ်တၢ်မၤပတုၥ်အီၤန့ၢ်
ယကြၢးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်
အိၣ်လၢတၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတကီၢ်ခါအပူၤဒီးအိၣ်ကတီၤပၥ်သးလၢကဟံးဂ့ၢ်၀ီဖဲမ့ၣ်အူမ့ၢ်အီၣ်တၢ်အခါတက့ၢ်.
သမံသမိးကွၢ် နမ့ၣ်အူတၢ်တိာ်ကျဲၤ.
ကွၢ်စူၣ်ကယာ်တၢ်အိၣ်သး.
ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကလိၣ်ဘၣ်တၢ်ခီဆၢမၤတၢ်လီၤ.
ဟးထီၣ်ကွံာ် ဖဲအလိၣ်မ့ၢ်အိၣ်အခါ.
-
ကျိၤကျဲသနူအိၣ်ဒီး တၢ်အပတီၢ်'တအိၣ်'လၢမုၢ်နံၤတဖၣ်ဖဲပှၤတ၀ၢတလိၣ်ဟံးဂ့ၢ်၀ီဘၣ်န့ၣ်အိၣ်လီၤ.
တၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အတခါအံၤမ့ၢ် တၢ်အလွဲၢ်၀ါလၢ အအိၣ်လၢတၢ်အလွဲၢ်အပၣ်အလိၤလၢအအိၣ်လၢတၢ်ပာ်ပနီၣ်'ဖဲအဘၣ်ဒး'အဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.
မ့ၢ်တၢ်ကဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤလၢပှၢ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်ဒီးနီၣ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်
-
မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်၀ဲဒိၣ်မးလၢကသ့ၣ်ညါဘၣ်နတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်ဖဲမ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤအနံၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ဆၢတဲၥ်လီၤတၢ်လၢကမၤအီၤဖဲနံၤလၢတၢ်လီၤပျံၤအပတီၢ်အါ, ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲၥ်ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ဟးဂူၤဟးဂီၤဒိၣ်မုၢ်တဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.
လၢတၢ်ဂ့ၢ်အါထီၣ်ဘၣ်ဃးမ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်တဖၣ်အဂီၢ်, နလဲၤကွၢ်ဖဲ Vic Emergency
-
တၢ်ဟးထီၣ်ဆိဖဲမ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤအမုၢ်နံၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ်ထီဘိမ့ၢ်တၢ်ဃုထၢလၢအပူၤဖျဲးကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ဒ်အံၤတနါစိၤကဲထီၣ်အသးလၢနကလိၣ်မၤတၢ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်.တုၤမ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်တုၤဃီၤ၀ဲလၢအနးဒိၣ်ကတၢၢ်မ့တမ့ၢ်တၢ်ဟးဂူၤဟးဂီၤဒိၣ်မုၢ်အလီၢ်န့ၣ်, နကြၢးရဲၣ်ကျဲၤလၢကဟးထီၣ်ကွံာ်လၢကယဲၢ်မ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢမ့ၣ်အူသ့အလီၢ်လၢတၢ်တနံၤန့ၣ်အဂီၢ်ခဲလၢာ်လီၤ.
တၢ်ဟးထီၣ်ဆိဖဲမ့ၣ်အူအတၢ်လီၤပျံၤအိၣ်အမုၢ်နံၤတဖၣ်တချုးမ့ၣ်အူစးထီၣ်ဒံးအခါန့ၣ်ပူၤဖျဲး၀ဲအါတက့ၢ်လီၤ.အခီပညီမ့ၢ်၀ဲနကအိၣ်ဒီးသးတၢ်ဆိမိၣ်လၢအထံအဆးလၢကလူၤပိၥ်ထွဲနမ့ၣ်အူတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဂီၢ်လီၤ.မၤစှၤလီၤစ့ၢ်ကီးတၢ်လီၤပျံၤလၢတၢ်ကဟးထီၣ်ဘၣ်စဲၤခံဖဲမ့ၣ်အူမ့ၢ်စးထီၣ်အီၣ်လံအခါန့ၣ်လီၤ.
ထီဘိတၢၣ်ပီၣ်သကိးဒီးနဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီးတံၤသကိးတဖၣ် ဖဲန ကဟးထီၣ်ကွံာ်အခါ, ဒ်သိးပှၤကိးဂၤဒဲးကနၢ်ပၢၢ်တၢ်တိာ်ကျဲၤ အံၤမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်ဆှံဆှံန့ၣ်လီၤ.
-
တၢ်အံၤအဂ့ၤကတၢၢ်လၢနကအိၣ်ဒီးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲခံတီၤ လၢ နကလဲၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢနရဲၣ်ကျဲၤလၢနကလဲၤန့ၣ်တဘၣ်မ့ၢ် ဟံၣ်, မ့တမ့ၢ် ကျဲလၢနရဲၣ်ကျဲၤလၢနကလဲၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကကးတံာ်အသးန့ၣ်လီၤ.
နကလဲၤဆူ-
- ဘူးတံၢ်အဟံၣ်ဧါ.
- ဟံၣ်ဒွဲဧါ.
- ပနံာ်ရိကျးစဲထၢၣ် အိၣ်စီၤစုၤယံၤဒီး တၢ်လီၢ်ကဝီၤ လၢအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အါလၢမ့ၣ်အူကအီၣ် တၢ်ဧါ.
ဆၢတဲာ်တၢ်ဃုထၢတနီၤဒီးမၤလီၤတံၢ်လၢ နဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ပှၤကိးဂၤဒဲးလၢနဟံၣ်ဖိဃီဖိအပူၤ မ့တမ့ၢ် သ့ၣ်ညါမ့ၣ်အူ တၢ်တိာ်ကျဲၤန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
-
ဖဲနပာ်လီၤနမ့ၣ်အူတၢ်တိာ်ကျဲၤအခါ, ဆိကမိၣ်တၢ်လၢ နထံၣ်စိတယာ်အီၤတသ့ဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.
တၢ်လၢလာ်မ့ၢ်မၤအသး-
- သ့ၣ်မ့ၢ်လီၤကၢ်လၢကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အဖီခိၣ် လၢဝ့ၢ်ချၢအ ခါ.
- ပှၤဖိသၣ်တဖၣ်မ့ၢ်မံဘၣ်အသး.
- နမါ/၀ၤမ့ၢ်လဲၤလၢဝ့ၢ်အချၢအခါ.
ဆိကမိၣ်ဘၣ်ဃးဒီး နကမၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်နတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဒ်လဲၣ် ဒီးတၢ်လၢဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နလိၣ်ဆီတလဲအီၤ ဖဲတၢ်သ့ၣ် ညါအီၤဖုၣ်ကိာ်အခါန့ၣ်တက့ၢ်.
တၢ်အံၤအရ့ဒိၣ်လီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢနကသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢန ကဘၣ်မၤအီၤဖဲ နနီၣ်သိလ့ၣ်မ့ၢ်တသ့လၢတၢ်ဂ့ၢ်တမံၤလၢ်လၢ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. နကဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ တၢ်လီၢ်ကဝီၤလၢအိၣ်ဒီး တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အါလၢမ့ၣ်အူကအီၣ်တၢ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်.
တၢ်အံၤထီဘိပူၤဖျဲးလၢနကဟးထီၣ်ကွံာ်ဆိဆိန့ၣ်လီၤ.
-
ကွဲးနီၣ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤစရီလၢနကလိၣ်ဘၣ်အီၤဒီးလံာ်တီလံာ်မီလၢ အရ့ဒိၣ်တဖၣ်ဒီးတၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ် လၢနအဲၣ်ဒိး ပာ်ဃာ်အီၤ ပူၤပူၤဖျဲးဖျဲးန့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ နဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ပီးတၢ်လီ အစူၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘိၣ်ထီၣ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်ဒ်အမ့ၢ်-
- တၢ်သွီလီတဲစိလီဂံၢ်ပီးလီ
- ထံဒၢ
- တၢ်ကူတၢ်သိးပတြီာ်
- တၢ်ဟးလီၢ်တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်
- ကသံၣ်ကသီ
- ထွံၣ်ဖိသၣ်မံယီၤတၢ်အီၣ်တဖၣ်
- လီဆှိ/ဘဲးထြံၣ်တဖၣ်
- စ့
- လံာ်ခီကီၢ်တဖၣ်
- တၢ်ဂီၤဒီးတၢ်ဖိတၢ်လံၤလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်
နဘၣ်ဘိၣ်ထီၣ်တၢ်အါထဲလဲၣ်. ဒ်တၢ်နဲၣ်ကျဲအသိး, ဆိကမိၣ် တၢ်လၢနကလိၣ်ဘၣ်အီၤ လၢနဟးသၢသီအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.
ပၥ်လီၤဘၣ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တခါလၢနလံၥ်နံၣ်လံၥ်လါအပူၤပၥ်တပူၤဃီဒီးဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ပီးတၢ်လီတချုးမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အဆၢကတီၢ်ဘၣ်ဒံးအခါတက့ၢ်.
နလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢတၢ်ပီးတၢ်လီအစရီအဂီၢ်ဧါ.Red Cross အိၣ်ဒီးအဲး(ပ)အ ဂ့ၤတခါ-‘အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤသး (Get Prepared)’ လၢကမၤစၢၤရဲၣ်ကျဲၤကယဲၢ်တၢ်ပီးတၢ်လီလၢအကါဒိၣ်ခဲလၢာ်လၢနလိၣ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
နထုးလီၤန့ၢ်တၢ်သ့လီၤ-
-
မ့ၣ်အူတဖၣ်မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအမၤသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ နထွံၣ်ဖိသၣ်မံယီၤဖိ ဒီး ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢနဘုၣ်အီၣ်အီၤတဖၣ် အဂီၢ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အခီပညီ အ ဝဲသ့ၣ်ကသးခုဒီးပူၤဖျဲး ဖဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူမၤအသးအကတီၢ်အခါ န့ၣ်လီၤ-
- တဘၣ်သးပ့ၤနီၣ်လၢနကထၢနုာ်ဃုာ် နဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ တဖၣ်လၢနဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်တိာ်ကျဲၤအပူၤ ဒီးဘိၣ်န့ၢ်တၢ် ဖိတၢ်လံၤလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် လၢနဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ပီးတၢ် လီအစူၣ်အပူၤန့ၣ်တက့ၢ်
- ကွၢ်ဘၣ်ဖဲခိခိၣ်မ့ၣ်အူပှၤဘၣ် မူဘၣ်ဒါ (Country Fire Authority) အပှၥ်ယဲၤအပူၤလၢ ဖဲမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အကတီၢ် ဒီး၀ံၤအလီၢ်ခံအဂီၢ်န့ၣ်တ က့ၢ်.
-
တၢ်အံၤအရ့ဒိၣ်လၢ နကဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါနဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီးတံၤ သကိးတဖၣ်လၢ နပူၤဖျဲးဒီးနသုးလီၢ်သုးကျဲတဖၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤ လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမၤစှၤလီၤပှၤကိးဂၤဒဲးအတၢ်သူၣ်ကိၢ်သး ဂီၤဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.
ဒုးအိၣ်ထီၣ်ပှၤအစရီလၢနကဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. မၤလီၤတံၢ်လၢနကကွဲးနီၣ်လီၤ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဆဲးကျၢလီၤတံၢ် လီၤဆဲး, ဖဲတၢ်မ့ၢ်မၤအသးလၢနလီတဲစိလီၤမၢ်ကွံာ် မ့တမ့ၢ် ဘဲး ထြံၣ်လၢာ်ကွံာ်အကတီၢ်အခါအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.
-
မ့ၢ်ပှၤအိၣ်တဂၤလၢ်လၢ်လၢနကျဲမုၢ်အပူၤ လၢအကလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤတဆံးတက့ၢ်ဧါ.
အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ကမ့ၢ်-
- ပှၤသးပှၢ်လၢအိၣ်လၢနခိၣ်ဃၢၤ
- ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢအိၣ်ဒီးဖိသၣ်ဆံးတဖၣ်
- ပှၤလၢအနီၣ်သိလ့ၣ် မ့တမ့ၢ် လဲၤတၢ်ညီကဒၣ်တသ့
- သမံသမိးကွၢ်ပှၤတဂၤဂၤလၢတကတိၤအဲကလံး ကျိာ်/လၢနပှၤတ၀ၢအပူၤ
သမံသမိးကွၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကထံၣ်သ့ၣ်ညါလၢအဝဲသ့ၣ်အ မ့ၣ်အူတၢ်တိာ်ကျဲၤမ့ၢ်တၢ်မနုၤ ဒီးမ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ကလိၣ်ဘၣ်တၢ် မၤစၢၤလၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူအတီၢ်ပူၤဧါန့ၣ်တက့ၢ်.
တၢ်ဟးထီၣ်ဆိဆိအခီပညီမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်
နမ့ၢ်အိၣ်ဆိးလၢခိခိၣ်တၢ်လီၢ်ဖဲပှၢ်ဒီးနီၣ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်လီၤပျံၤအိၣ်အလီၢ်တဖၣ်န့ၣ်, ပဟ့ၣ်ကူၣ်လၢထီဘိန့ၣ် နကဟးထီၣ်ကွံၥ်လၢနအိၣ်အလီၢ်တနၤဃီတချုးတၢ်ကကဲထီၣ်အသးမ့တမ့ၢ်တဂီၤဃီဖဲ
(မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်လီၤပျံၤတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်)နးဒိၣ်၀ဲမ့တမ့ၢ်တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲၥ်အိၣ်၀ဲအနံၤန့ၣ်လီၤ.
နံၤဒ်သိးအံၤတဖၣ်တနါစိၤကဲထီၣ်အသးဘၣ်.အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အီၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤပျံၤလၢအအါမ့ၢ်လၢ-
- တၢ်ကိၢ်သွး
- တၢ်လီၢ်ကဝီၤအံၤဃ့ထီထဲလဲၣ်
- တၢ်မဲတၢ်မါတဖၣ်ဃ့ထီထဲလဲၣ် (အဒိ မ့ၢ်အိၣ်ဒီး ပှၢ်လၢအဃ့ထီ, တပံၢ်ဖးထီ, တပှီာ်တီၣ်တီၣ်တဖၣ်)
- ကလံၤ
တၢ်အိၣ်သးတဖၣ်အံၤဒ်နးထီၣ်, တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အိၣ်အါလၢ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်မၤစၢၤတဖၣ်အဂီၢ် လၢကပၢဆှၢမ့ၣ်အူန့ၣ်လီၤ. မ့ၣ် အူအံၤတၢ်ဒွးတယာ်အီၤမ့ၢ်တသ့ဒီး တၢ်ပၢဆှၢအီၤမ့ၢ်တန့ၢ်ဘၣ် န့ၣ်, နတအဲၣ်ဒိးဘူးဒီးတၢ်လီၢ်အံၤနီတတီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟး ထီၣ်ကွံာ်ဆိဆိန့ၣ်တက့ၢ်.
မ့ၣ်အူစးထီၣ်အီၣ်တၢ်သ့လၢအပတီၢ်ကိးပတီၢ်ဒဲးန့ၣ်လီၤ. ကွၢ် တၢ်မၤအသးတဖၣ်ဒီးသမံသမိး တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်တဖၣ် ဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါလၢနကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤဖဲ မ့ၣ်အူစးထီၣ်အီၣ်တၢ် အခါန့ၣ်လီၤ.
န-
- ထုးလီၤ VicEmergency အဲး(ပ) လၢ App မ့တမ့ၢ် Google
- မၤပှဲၤနတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတၢ်အဲၣ်ဒိးတဖၣ် (အဒိ နဟံၣ် မ့တမ့ၢ် ဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂၤအဟံၣ်တဖၣ်)
- ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါတဖၣ် လၢ ကဟ့ၣ် ပလီၢ် မ့ၣ်အူတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပတီၢ်တဖၣ်ဒီး ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်တဖၣ်
တၢ်တြီမ့ၣ်အူလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့အမုၢ်နံၤတဖၣ်
န့ၣ် လီၤဆီလိာ် အသးဒီး မ့ၣ်အူတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပတီၢ်တဖၣ် -
မ့ၣ်အူတၢ်လီၤပျံၤတၢ်ထိၣ်ပာ်ပနီၣ်အပတီၢ်တခါန့ၣ်တဲဘၣ်နၤလၢမ့ၢ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်တခါအလီၤပျံၤဒိၣ်ထဲလဲၣ်ဖဲမ့ၢ်စးထီၣ်၀ဲအခါန့ၣ်လီၤ.ဟ့ၣ်နၤဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢကမၤစၢၤနၤလၢကဆၢတဲၥ်လီၤဒ်သိးနကမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်နမ့ၣ်အူတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
- တၢ်တြီမ့ၣ်အူလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့အမုၢ်နံၤ တဲဘၣ်နၤလၢ တၢ်အံၤဖိးသဲစးလၢ နကမၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤတၢ်ဟူးတၢ် ဂဲၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ကစးထီၣ်မ့ၣ်အူဧါန့ၣ်လီၤ.
တၢ်တြီမ့ၣ်အူခဲလၢၥ်ခဲဆ့တဖၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤအီၤခီဖျိ CFA ဖဲနံၤတဖၣ်ဖဲမ့ၣ်အူကဖျါ၀ဲလၢကသလၣ်လီၤအသးချ့သဒံးဒီးကီလၢတၢ်ကမၤပတုၥ်အီၤအဂီၢ်လီၤ.တၢ်အံၤတၢ်ပၥ်လီၤသဲစးအတၢ်ဖီၣ်ဃံးတဖၣ်လၢတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤမနုၤတဖၣ်လၢကဲထီၣ်အသးသ့မ့တမ့ၢ်တသ့ဖဲကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤဖဲနံၤအ၀ဲအံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်တိၥ်ပၥ်လၢတၢ်တြီမ့ၣ်အူခဲလၢၥ်ခဲဆ့အဂီၢ်အံၤမ့ၢ်ဒ်သိးကမၤစှၤလီၤ၀ဲတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်လၢကစးထီၣ်ဘၣ်ဖုးမ့ၣ်အူဒ်အမ့ၢ်တၢ်မၤကဲၤမ့ၣ်အူလၢတၢ်ပျီပူၤ (campfires) ဒီးတၢ်ကၣ် BBQ လၢတၢ်ချၢတနီၤန့ၣ်လီၤ.
နဃုအါထီၣ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လၢနမၤအီၤသ့ ဒီးတသ့ဖဲတၢ်တြီ ဖဲ CFA ပှာ်ယဲၤသန့အဖီခိၣ် န့ၣ်လီၤ.
Reviewed 21 December 2022