Ko e hā kuo liliu ʻi he kalasi sīnia ʻi he kolisí (What’s changing in senior secondary) – Fakatonga (Tongan)

Ko hoʻo fili ʻa e setifikeiti ko ha tokotaha sīniá kuo liliu ia. Kumi ke ʻilo ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koé.

Ko e ako kolisi ʻa vikatōlia maʻae kalasi sīniá ʻoku liliu ia

ʻOku ʻi ai ha founga foʻou ke maʻu ai hoʻo Victorian Certificate of Education (VCE).

Ko e VCE he taimí ni ʻo kau ai ʻa e Vocational Major, ko ha polokalama foʻou ia taʻu ʻe ua ʻoku ʻi loto ʻi he VCE.

Ko e Victorian Pathways Certificate foʻoú ʻoku toe ʻatā ia maʻae faʻahinga ʻoku nau fiemaʻu ʻa e ngaofengofua ki heʻenau akó.

Ko e ngaahi fili foʻou ko ení ʻokú ne fetongi ʻa e Victorian Certificate of Applied Learning (VCAL) mo ha polokalama kuo ʻosi fakaleleiʻi, ʻo teuteuʻi ai koe ki ha ako lahiange, ako ʻi he TAFE pe ngāué.

Ko e VCE Vocational Major

Ko e VCE Vocational Major ko ha polokalama taʻu ʻe ua ia ʻi loto ʻi he VCE. Te ke fakatuplekina ai ʻa e ʻilo, loto-maʻu mo e pōtoʻi ki he ngāué mo e moʻuí. ʻE toe teuteuʻi ai koe ki he ngāue mo e ako lahiange pea pehē ki he ako ngāue.

ʻI hoʻo tānaki tuʻunga mai mei he ako kolisí, te ke ʻosi mai ai mo e Victorian Certifiacate of Education, pea tānaki atu ki ai mo e fakalea ʻVocational Major’.

Ko e VCE Vocational Major ko ha fili lelei ia kapau te ke saiʻia ke ako ʻi ha ʻātakai moʻoni pea ngáueʻaki ai ʻa e ngaahi pōtoʻi mo e ngaahi taukei ʻi he moʻuí, ʻo ʻikai fiemaʻu ha ATAR ʻi he hili hoʻo ʻosi mei he akó.

Ko e VCE Vocational Major ʻoku ʻikai fiemaʻu koe ia ke ke kau ʻi ha sivi, tukukehe ʻa e General Achievement Test (GAT).

Lau lahiange fekauʻaki mo e VCE Vocational Major.

Ko e Victorian Pathways Certificate

Ko e Victorian Pathways Certificate ko ha polokalama ngaofengofua ia. ʻOku fokotuʻutuʻu ia ki ha kiʻi falukunga tokosiʻi ʻo e fānauako ʻi he kalasi 11 mo e 12 ʻa ia, ʻi ha ngaahi ʻuhinga lahi, ʻoku ʻikai kenau lava pe mateuteu ke fai ʻa e VCE pe ko e VCE Vocational Major.

ʻE teuteuʻi ai koe ki he ngaūe mo e ako lahiange mo e ako ngāue, kau ai ʻa e VCE.

ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe hoʻo akoʻangá ke ke fili kapau ko e Victorian Pathways Certificate ʻoku feʻunga mo koe.

Lau lahiange fekauʻaki mo e Victorian Pathways Certificate.

Ko e hā kuo fetongi ai ʻa e VCAL

Ko e ngaahi fetongi ko ení ko e ola ia ʻa hono Toe vakaiʻi ʻa e hala fononga ki he ako vokāsió mo hono ngāueʻakí ʻi he kalasi sīnia ʻi he akoʻanga kolisí (the Firth review). Naʻe ʻiloʻi mei hono toe vakaiʻi ko ení ʻa e fiemaʻu ke fakalakalaka ʻa e ako vokāsio ʻi he ngaahi akoʻangá.

Ko eni ʻe lava ke ke kau ki he ngaahi faingamālie lahiange ʻo e ngaahi ako vokāsio feʻungamālié mo hono ngāueʻakí. ʻE malava ai ke ke ngāueʻaki ʻa ho ngaahi talēnití ʻi ha ngaahi founga foʻou ʻi he malumalu ʻo e VCE.

Ko e fānauako tokolahi naʻa nau fai ʻa e VCAL ʻi he 2022 naʻa nau ʻosiki ʻa e VCAL pe hiki ki he taha ʻo e ngaahi fili foʻoú. Ko ha kiʻi tokosiʻi pē ʻo e fānauako tenau fai ʻa e Intermediate VCAL ʻi he 2023.

Ko hono fili ho hala fonongá

Ko e ngaahi taimi ko ia ʻokú ke talanoa ai mo e kau faleʻi ki he koosí ʻa hoʻo akoʻangá tenau fakahaaʻi atu fekauʻaki mo hoʻo ngaahi fili ki hoʻo hala fonongá.

Fakatalanoa ki hoʻo akoʻangá kenau vakaiʻi ʻa e meʻa ʻoku nau tuʻuakí. Ko e fakatātaá, te ke malava nai ke tānaki atu ha fakamoʻoniako ako vokāsio mo e ako ngāue ki hoʻo halafonongá.

Lau lahiange fekauʻaki mo eni mo ha toe ngahi fakalelei pe fili ki he ako vokāsio ʻa e ngaahi kalasi lalahi ʻi he kolisí.

Updated