JavaScript is required
Two young people smiling at the camera. Only one half of each person displays so the image merges them into the shape of one person. One is outside amongst trees, the other in a technical workshop.

Ko e hā kuo liliu ʻi he kalasi sīnia ʻi he kolisí (What’s changing in senior secondary) – Fakatonga (Tongan)

Ko hoʻo fili ʻa e setifikeiti ko ha tokotaha sīniá kuo liliu ia. Kumi ke ʻilo ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koé.

Ko e ako kolisi ʻa vikatōlia maʻae kalasi sīniá ʻoku liliu ia

ʻOku ʻi ai ha founga foʻou ke maʻu ai hoʻo Victorian Certificate of Education (VCE).

Ko e VCE he taimí ni ʻo kau ai ʻa e Vocational Major, ko ha polokalama foʻou ia taʻu ʻe ua ʻoku ʻi loto ʻi he VCE.

Ko e Victorian Pathways Certificate foʻoú ʻoku toe ʻatā ia maʻae faʻahinga ʻoku nau fiemaʻu ʻa e ngaofengofua ki heʻenau akó.

Ko e ngaahi fili foʻou ko ení ʻokú ne fetongi ʻa e Victorian Certificate of Applied Learning (VCAL) mo ha polokalama kuo ʻosi fakaleleiʻi, ʻo teuteuʻi ai koe ki ha ako lahiange, ako ʻi he TAFE pe ngāué.

Ko e VCE Vocational Major

Ko e VCE Vocational Major ko ha polokalama taʻu ʻe ua ia ʻi loto ʻi he VCE. Te ke fakatuplekina ai ʻa e ʻilo, loto-maʻu mo e pōtoʻi ki he ngāué mo e moʻuí. ʻE toe teuteuʻi ai koe ki he ngāue mo e ako lahiange pea pehē ki he ako ngāue.

ʻI hoʻo tānaki tuʻunga mai mei he ako kolisí, te ke ʻosi mai ai mo e Victorian Certifiacate of Education, pea tānaki atu ki ai mo e fakalea ʻVocational Major’.

Ko e VCE Vocational Major ko ha fili lelei ia kapau te ke saiʻia ke ako ʻi ha ʻātakai moʻoni pea ngáueʻaki ai ʻa e ngaahi pōtoʻi mo e ngaahi taukei ʻi he moʻuí, ʻo ʻikai fiemaʻu ha ATAR ʻi he hili hoʻo ʻosi mei he akó.

Ko e VCE Vocational Major ʻoku ʻikai fiemaʻu koe ia ke ke kau ʻi ha sivi, tukukehe ʻa e General Achievement Test (GAT).

Lau lahiange fekauʻaki mo e VCE Vocational Major.

Ko e Victorian Pathways Certificate

Ko e Victorian Pathways Certificate ko ha polokalama ngaofengofua ia. ʻOku fokotuʻutuʻu ia ki ha kiʻi falukunga tokosiʻi ʻo e fānauako ʻi he kalasi 11 mo e 12 ʻa ia, ʻi ha ngaahi ʻuhinga lahi, ʻoku ʻikai kenau lava pe mateuteu ke fai ʻa e VCE pe ko e VCE Vocational Major.

ʻE teuteuʻi ai koe ki he ngaūe mo e ako lahiange mo e ako ngāue, kau ai ʻa e VCE.

ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe hoʻo akoʻangá ke ke fili kapau ko e Victorian Pathways Certificate ʻoku feʻunga mo koe.

Lau lahiange fekauʻaki mo e Victorian Pathways Certificate.

Ko e hā kuo fetongi ai ʻa e VCAL 

Ko e ngaahi fetongi ko ení ko e ola ia ʻa hono Toe vakaiʻi ʻa e hala fononga ki he ako vokāsió mo hono ngāueʻakí ʻi he kalasi sīnia ʻi he akoʻanga kolisí (the Firth review). Naʻe ʻiloʻi mei hono toe vakaiʻi ko ení ʻa e fiemaʻu ke fakalakalaka ʻa e ako vokāsio ʻi he ngaahi akoʻangá.

Ko eni ʻe lava ke ke kau ki he ngaahi faingamālie lahiange ʻo e ngaahi ako vokāsio feʻungamālié mo hono ngāueʻakí. ʻE malava ai ke ke ngāueʻaki ʻa ho ngaahi talēnití ʻi ha ngaahi founga foʻou ʻi he malumalu ʻo e VCE.

Ko e fānauako tokolahi naʻa nau fai ʻa e VCAL ʻi he 2022 naʻa nau ʻosiki ʻa e VCAL pe hiki ki he taha ʻo e ngaahi fili foʻoú. Ko ha kiʻi tokosiʻi pē ʻo e fānauako tenau fai ʻa e Intermediate VCAL ʻi he 2023.

Ko hono fili ho hala fonongá

Ko e ngaahi taimi ko ia ʻokú ke talanoa ai mo e kau faleʻi ki he koosí ʻa hoʻo akoʻangá tenau fakahaaʻi atu fekauʻaki mo hoʻo ngaahi fili ki hoʻo hala fonongá.

Fakatalanoa ki hoʻo akoʻangá kenau vakaiʻi ʻa e meʻa ʻoku nau tuʻuakí. Ko e fakatātaá, te ke malava nai ke tānaki atu ha fakamoʻoniako ako vokāsio mo e ako ngāue ki hoʻo halafonongá.

Lau lahiange fekauʻaki mo eni mo ha toe ngahi fakalelei pe fili ki he ako vokāsio ʻa e ngaahi kalasi lalahi ʻi he kolisí.

Updated